Geeta Updesh : मानवी जीवनाचं अटळ सत्य म्हणजे मृत्यू, असं का म्हणतात श्रीकृष्ण?

महाभारताच्या लढाईच्या आधी पांडवांपकी एक अर्जुनाला तेव्हा श्राकृष्णाने उपदेश केला, जेव्हा अर्जुनाने आपल्या विरोधी गटातल्या नातेवाईकांशी लढण्यास नकार दिला. अर्जुनाच्या मते समोर उभं ठाकलेलं ते विराट सैन्य आणि त्या सैन्यातले रथीमहारथी त्याचे काका,मामा,आजोबा, भाऊ होते. आपल्याच माणसांना मी कसा मारू शकतो? असा विचार अर्जुनाच्या मनात आला आणि त्याने भर रणांगणात धनुष्य खाली ठेवलं.त्यानंतर अर्जुनाच्या सर्व शंकांना त्याचा सारथी आणि साक्षात परमेश्वर श्रीकृष्णाने उत्तरं दिली. यालाच गीता असं म्हटलं गेलं आहे. गीतेत फक्त कृष्ण अर्जुन संवादच नाहीत. तर गीतेत आयुष्याचं सार सांगण्यात आलं आहे. मनुष्याने कशी कर्म करावी, कोणाशी कसं वागावं? याचा उत्तम वास्तुपाठ म्हणून गीतेकडे पाहिलं जातं.

१८ अध्याय आणि सुमारे ७२० श्लोक गीतेत सांगण्यात आले आहेत. आज त्यातल्या काही उपदेशांना आपण पाहाणार आहोत.

काय म्हणतात श्रीकृष्ण?

गीतेत लिहिले आहे, मानवी जीवनाचे अपरिवर्तनीय सत्य म्हणजे मृत्यू. हे सत्य माहीत असूनही माणसाला त्याची भीती वाटते. त्याच्या या भीतीने त्याचा आजचा आनंदही लुटला जातो. माणसाने कधीही मृत्यूला घाबरू नये.

भगवान श्रीकृष्णाने गीतेमध्ये सांगितले आहे की क्रोधामुळे संभ्रम निर्माण होतो आणि गोंधळामुळे बुद्धीचा नाश होतो. जेव्हा बुद्धी चालत नाही तेव्हा तर्काचा नाश होतो आणि पर्यायाने व्यक्तीचा नाश होतो. म्हणूनच प्रत्येक व्यक्तीने आपल्या रागावर नियंत्रण कसे ठेवायचे हे जाणून घेतले पाहिजे. रागाच्या भरात घेतलेले निर्णय नेहमीच चुकीचे असतात आणि व्यक्तीला नंतर पश्चाताप होतो.

श्रीकृष्णाने सांगितले आहे की, कोणत्याही व्यक्तीने आपल्या कर्ममार्गापासून दूर जाऊ नये. कर्म मुक्त झाल्यावर मनुष्य आपल्या मार्गापासून भरकटतो. जर तुम्हाला आयुष्यात पुढे जायचे असेल आणि इतरांपासून वेगळे व्हायचे असेल तर नेहमी तुमचे काम करत राहा.

श्रीमद्भागवत गीतेमध्ये असे लिहिले आहे की प्रत्येक मनुष्याने स्वतःमध्ये पहावे. आत्मज्ञानानेच माणसाला त्याचे गुण-दोष कळतात. आत्मचिंतन माणसाला काय योग्य आणि काय चूक हे ठरवण्यास मदत करते. म्हणूनच प्रत्येकाने काही काळ एकटे राहून आत्मपरीक्षण केले पाहिजे.

मन खूप चंचल आहे आणि हेच दु:खाचे मुख्य कारण आहे. गीतेनुसार प्रत्येक व्यक्तीने आपल्या मनावर नियंत्रण ठेवले पाहिजे. मनावर नियंत्रण ठेवणारी व्यक्ती यशाच्या मार्गावर चालते. अशी व्यक्ती केवळ आपल्या कामावर लक्ष केंद्रित करते आणि ध्येय सहज साध्य करते.

(Disclaimer : या लेखात देण्यात आलेली माहिती ही सर्वसामान्य ज्ञानावर आधारित असून 'हिंदुस्तान टाइम्स मराठी याची पुष्टी करत नाही. अवलंब करण्यापूर्वी तज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा.)