Diwali 2022 : ‘या’ राज्यांमध्ये फटाक्यांवर बंदी, उल्लंघन केल्यास होऊ शकतो तुरुंगवास

दिवाळीला आता अवघे काही दिवस उरले आहेत. या पार्श्वभूमीवर काही राज्य सरकारांनी फटाके फोडण्याचे नियम ठरवून दिले आहेत. राजधानी दिल्लीतही फटाक्यांवर बंदी ( firecrackers banned) आहे. खरे तर दिवाळीच्या मुहूर्तावर फटाक्यांची मोठ्या प्रमाणात विक्री होते आणि त्यानंतर फटाक्यांमुळे हवेतील प्रदूषणाची पातळीही वाढल्याचे दिसून येते. सर्वोच्च न्यायालयाच्या कठोर निर्णयानंतर सरकारही कठोर पावले उचलत आहे. श्वसनाच्या समस्या कमी करण्यासाठी तसेच नागरिकांचे आरोग्य लक्षात घेऊन अनेक राज्य सरकारांनी त्यावर नियंत्रण ठेवण्याची योजना आखली आहे.

या राज्ये/केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये फटाके फोडण्यावर आहेत निर्बंध:

दिल्ली -

दिल्ली सरकारने१जानेवारी२०२३पर्यंत दिल्लीत सर्व प्रकारच्या फटाक्यांची साठवणूक,विक्री आणि वापरावर बंदी घालण्याचा आदेश जारी करण्यात आले आहेत. राज्य सरकारच्या कठोर आदेशाविरोधातील याचिकेवर तातडीने सुनावणी घेण्यास सर्वोच्च न्यायालयाने गुरुवारी नकार दिला होता. त्यानंतर दिल्लीचे पर्यावरण मंत्री गोपाल राय यांनी बुधवारी सांगितले की,दिल्लीत दिवाळीत फटाके फोडल्यास सहा महिन्यांपर्यंत तुरुंगवास आणि २०० रुपये दंड होऊ शकतो. येथे पत्रकार परिषदेत बोलताना राय म्हणाले की, राजधानीत फटाक्यांचे उत्पादन,साठवणूक आणि विक्री केल्यास ५,०००रुपयांपर्यंतचा दंड आणि स्फोटके विरोधी कायद्याच्या कलम ९B अंतर्गत तीन वर्षांच्या तुरुंगवासाची शिक्षा होऊ शकते. दिल्ली सरकारने सप्टेंबरमध्ये पुन्हा पुढील वर्षी १ जानेवारीपर्यंत सर्व प्रकारच्या फटाक्यांच्या उत्पादनावर,विक्रीवर आणि वापरावर पूर्णपणे बंदी घातली होती. गेल्या दोन वर्षापासून ही बंदी कायम आहे.

पंजाब -

२४ ऑक्टोबर रोजी दिवाळी दिवशी फटाके फोडण्यासाठी दोन तासांचा अवधी दिला जाईल,असे पंजाब सरकारने बुधवारी स्पष्ट केले. पंजाबमध्ये दिवाळीत रात्री ८ ते १० या वेळेत फटाके फोडता येतील. राज्याचे पर्यावरण, विज्ञान आणि तंत्रज्ञान मंत्री गुरमीत सिंग मीत हेयर म्हणाले की,राज्यात फटाक्यांची निर्मिती, साठवणूक, वितरण, विक्री आणि वापरावर बंदी आहे. परवानाधारक व्यापाऱ्यांमार्फतच ग्रीन फटाक्यांची विक्री केली जाईल. दिवाळीशिवाय गुरु नानक देव यांच्या 'प्रकाश पर्व' ८ नोव्हेंबर रोजी पहाटे ४ ते ५ आणि रात्री ९ ते १० या वेळेत एक तास फटाके फोडण्यास परवानगी असेल. याव्यतिरिक्त,फटाक्यांसाठी ख्रिसमस आणि नवीन वर्षाच्या पूर्वसंध्येला रात्री ११.५५ ते १२.३० या वेळेत ३५-३५ मिनिटांसाठी परवानगी दिली जाईल. नियम न पाळणाऱ्यांवर कायद्यानुसार कारवाई केली जाईल, असा इशाराही त्यांनी दिला आहे.

हरियाणा -

हरियाणा राज्य प्रदूषण नियंत्रण मंडळाने (HSPCB)सोमवारी ग्रीन फटाके वगळता सर्व प्रकारच्या फटाक्यांच्या निर्मिती,विक्री आणि वापरावर बंदी घातली आहे. एका आदेशानुसार,हिवाळ्याच्या महिन्यांत विविध घटनांमुळे हरियाणातील वायू प्रदूषणाची पातळी वाढली आहे. नियम न पाळणाऱ्यांवर कायद्यानुसार कारवाई केली जाईल.

पश्चिम बंगाल -

कलकत्ता उच्च न्यायालयाच्या निर्देशानुसार पश्चिम बंगाल सरकारने २४ ऑक्टोबर रोजी कालीमाता पूजेदरम्यान फक्त हिरव्या फटाक्यांना परवानगी दिली आहे. ममता सरकारचे मंत्री मानस भुनिया यांनी गुरुवारी सांगितले की, ते या विषयावर दोन केंद्रीय संस्थांच्या शिफारशींचे पालन करतील. कोलकाता उच्च न्यायालयाने क्यूआर कोड असलेले ग्रीन फटाके सोडून इतर फटाके राज्यात आयात आणि विकले जाऊ नयेत,असे निर्देश दिले आहेत. नियम न पाळणाऱ्यांवर कायद्यानुसार कारवाई केली जाईल.

तामिळनाडू -

तामिळनाडूमध्ये गेल्या चार वर्षांपासून फटाक्यांवर कडक बंदी आहे. तामिळनाडू सरकारने एक तास फटाके फोडण्याची परवानगी दिली आहे. तथापि,आपण हे दिवसातून दोनदा करण्यास सक्षम असाल. राज्यात सकाळी ६ ते ७ ते सायंकाळी ७ ते ८ या वेळेत फटाके फोडण्यास परवानगी आहे. राज्य प्रदूषण नियंत्रण मंडळाने लोकांना रुग्णालये, शाळा, न्यायालये इत्यादी शांत ठिकाणी फटाके फोडू नयेत असा सल्ला दिला आहे. नियम न पाळणाऱ्यांवर कायद्यानुसार कारवाई केली जाईल.

उत्तर प्रदेश -

उत्तर प्रदेशात फटाक्यांवर पूर्ण बंदी नसली तरी नियम कडक आहेत. मुख्यमंत्री योगी आदित्यनाथ यांनी दिवाळीसाठी फटाक्यांची दुकाने लोकसंख्येपासून दूर ठेवण्याचे निर्देश दिले आहेत. पर्यावरण आणि आरोग्याच्या दृष्टीने संवेदनशील असलेल्या फटाक्यांच्या खरेदी-विक्रीला परावृत्त केले पाहिजे,असे मत त्यांनी रविवारी व्यक्त केले. दिवाळीसाठी फटाक्यांची दुकाने आणि गोदामे लोकसंख्येपासून दूर असतील याची काळजी घेण्याचे मुख्यमंत्र्यांनी अधिकाऱ्यांना आदेश दिले. तसेच ज्या ठिकाणी फटाके खरेदी व विक्री केली जाते त्या ठिकाणी अग्निशमनाची पुरेशी व्यवस्था करण्यात यावी, असे म्हटले आहे.