Raksha Bandhan Story : रक्षाबंधन का साजरे करतात? रक्षाबंधन कधी सुरू झाले? रोचक कथा जाणून घ्या

रक्षाबंधनाची सुरुवात सत्ययुगात झाली असे म्हटले जाते, तर कुठे माता लक्ष्मी आणि महाराजा बळी यांनी रक्षाबंधनाची सुरुवात केल्याचे सांगितले जाते. चला तर मग जाणून घेऊया रक्षाबंधनाशी संबंधित लोकप्रिय कथा.

श्रावणकुमारशी संबंधित रक्षाबंधन

दरवर्षी श्रावण महिन्यातील पौर्णिमेला साजरा होणाऱ्या या सणाबाबत अनेक समजुती आहेत. काही ठिकाणी ते गुरु-शिष्य परंपरेचे प्रतीक मानले जाते. महाराज दशरथ यांच्या हस्ते श्रावणकुमारच्या मृत्यूशीही या उत्सवाचा संबंध असल्याचे मानले जाते. त्यामुळे हे रक्षासूत्र आधी श्रीगणेशाला अर्पण करावे आणि त्यानंतर श्रवणकुमारच्या नावाने राखी बाजूला ठेवावी, असे मानले जाते. ज्याला तुम्ही जीवन देणाऱ्या झाडांनाही बांधू शकता.

रक्षाबंधनाचा संबंध कृष्णा आणि द्रौपदीशीही

रक्षाबंधनाशी महाभारताची कथाही संबंधित आहे. युद्धात पांडवांचा विजय सुनिश्चित करण्यासाठी आणि सैन्याच्या रक्षणासाठी भगवान श्रीकृष्णांनी युधिष्ठिरांना राखीचा सण साजरा करण्याची सूचना केली होती.

अभिमन्यूचा युद्धात विजय व्हावा, यासाठी त्याची आजी कुंतीने त्याला हातावर रक्षासूत्र बांधून युद्धात पाठवले होते. तर द्रौपदीने कृष्णाला राखी बांधली होती, ज्याने तिचा मान सन्मान वाचवला होता. हा दिवस श्रावण महिन्यातील पौर्णिमेचा होता.

रक्षाबंधनाचा संबंध इंद्राशी

पौराणिक कथांमध्ये पती-पत्नींमध्येही राखीचा सण साजरा करण्याची परंपरा वर्णन केलेली आहे. एकदा देवराज इंद्र आणि राक्षसांमध्ये घनघोर युद्ध झाले आणि राक्षसांचा पराभव झाला. तेव्हा देवराजची पत्नी शुची हिने गुरु बृहस्पतीच्या सांगण्यावरून देवराज इंद्राच्या मनगटावर रक्षासूत्र बांधले होते. तेव्हाच दानवांचे प्राण वाचले.

माता लक्ष्मी आणि राजा बळी यांच्याशी संबंधित कथा

एकदा देवी लक्ष्मीने लीला निर्माण केली आणि एका गरीब स्त्रीचा वेश धारण करून राजा बळीच्या समोर येऊन राजा बळीला राखी बांधली. बळी म्हणाला की माझ्याकडे तुला देण्यासाठी काही नाही, यावर लक्ष्मी तिच्या रूपात आली आणि म्हणाली की तुझ्याकडे व्यक्तिशः देव आहे, मला फक्त तेच हवे आहे, मी फक्त त्याला घेण्यासाठी आलो आहे. यावर बळीने भगवान विष्णूंना माता लक्ष्मीसोबत जाण्याची परवानगी दिली. निघताना भगवान विष्णूने राजा बळीला वर्षाकाठी ४ महिने पाताळात राहण्याचे वरदान दिले. हे चार महिने देवशयनी एकादशीपासून देवूथनी एकादशीपर्यंत चार्तुमास म्हणून ओळखले जातात.

सम्राट हुमायून याच्याशी संबंधित कथा

मध्ययुगीन काळात राजपूत आणि मुस्लिम यांच्यात संघर्ष चालू होता. राणी कर्णावती ही चित्तोडच्या राजाची विधवा होती. बहादूरशहाने मेवाडवर हल्ला केल्याची बातमी कर्णावती राणीला मिळाली तेव्हा ती घाबरली.

कर्णावती बहादूरशहाशी लढण्यास सक्षम नव्हती. त्यामुळे तिने आपल्या लोकांच्या सुरक्षिततेसाठी हुमायूंकडे राखी पाठवली. मग हुमायूनने राखीचा मान राखून मेवाड गाठले आणि बहादूरशहाविरुद्ध युद्ध केले. त्यावेळी हुमायून बंगालवर हल्ला करणार होता. पण राखीचा मान राखून, त्याने राणी कर्णावती आणि मेवाडच्या रक्षणासाठी आपले ध्येय अर्धवट सोडले.