Pitru Paksha : पितृपक्ष का करतात? महाभारतातील कर्णाशी काय आहे संबंध? वाचा सविस्तर

महाभारत काळात श्राद्धाचा पहिला सल्ला अत्रि मुनींनी महर्षी निमी यांना दिला होता. हे ऐकून निमी ऋषींनी आपल्या मुलाचे श्राद्ध केले. याशिवाय, महाभारताच्या युद्धानंतर, श्रीकृष्णाच्या सांगण्यावरून, पांडवांना त्यांच्या मृत नातेवाईकांचे श्राद्ध सोमवती अमावस्येच्या दिवशी करायचे होते, जेणेकरून त्यांना मोक्ष मिळावा. पण त्यांच्या हयातीत सोमवती अमावस्या कधीच आली नाही. यामुळे संतापलेल्या युधिष्ठिराने सोमवती अमावस्याला शाप दिला की यापुढे सोमवती अमावस्या वर्षातून एकदाच येईल. इतकेच नाही तर याआधी त्रेतायुगात सीतेने दशरथाला पिंडदान दिल्याची कथाही प्रसिद्ध आहे.

परंतु पितृ पक्षाची सुरुवात ही महारथी कर्णाच्या जीवनाशी संबंधित आहे. असे मानले जाते की, कर्णाच्या मृत्यूनंतर, जेव्हा त्याचा आत्मा स्वर्गात पोहोचला तेव्हा त्याला खाण्यासाठी सोने आणि दागिने देण्यात आले. 

कर्णाला अन्नाऐवजी सोने का दिले जात आहे हे समजले नाही. त्याने देवराज इंद्राला अशी वागणूक का दिली, असा प्रश्न केला. तेव्हा इंद्रदेवाने त्याला सांगितले की त्याने आपल्या संपूर्ण आयुष्यात फक्त सोन्याचे दान केले आहे, कधीही अन्न किंवा पाणी दान केले नाही. इतकेच नाही तर त्यांनी आपल्या पूर्वजांचे तर्पण आणि पिंड दानही केले नाही. हे ऐकून कर्णाने सांगितले की, त्याला त्याच्या पूर्वजांबद्दल काहीही माहिती नाही, म्हणून त्याने तर्पण आणि पिंडदान कधीच केले नाही. हे ऐकून इंद्राने कर्णाला आपली चूक सुधारण्याची संधी दिली आणि त्याला सोळा दिवसांसाठी पृथ्वीवर परत पाठवले. 

Pitru Paksha : पितृ पक्षात दिवसा श्राद्ध विधी करण्यासाठी कोणती वेळ असते उत्तम? जाणून घ्या

पृथ्वीवर आल्यावर कर्णाने भक्तीभावाने आपल्या पितरांचे श्राद्ध केले आणि अन्न, पाणी आणि वस्त्र दान केले. असे केल्यावरच कर्णाला मुक्ती आणि समाधान मिळाले. पितरांना मोक्ष आणि समाधान दोन्ही मिळावे म्हणून हे सोळा दिवस पृथ्वीवर पितृ पक्ष म्हणून साजरे केले जाऊ लागले असे मानले जाते. श्राद्ध केल्याने मोक्षप्राप्ती होते, तर पिंडदान व तर्पण केल्याने समाधान मिळते. असे मानले जाते की वडिलोपार्जित सर्व वैभवानंतरही पाण्याची कमतरता भासते, त्यामुळे पितर तहानलेले राहतात, त्यामुळे काळे तीळ मिसळलेले पाणी अर्पण केल्याने पितरांना विशेष समाधान मिळते.

टीप : ही माहिती केवळ श्रद्धा आणि विविध माध्यमांवर आधारित आहे.अनुकरण करण्याआधी संबंधित क्षेत्रातील तज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा.