उत्तर प्रदेशातील धार्मिक शहर आणि शाश्वत शहर म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या काशी (वाराणसी) मध्ये धार्मिक रहस्यांची कमतरता नाही. नवापुरा नावाच्या ठिकाणी एक विहीर आहे, ज्याबद्दल लोकांचा असा विश्वास आहे की तिची प्रचंड खोली पाताळ आणि नागलोकापर्यंत आहे.
नागलोक आणि पाताळलोक आहेत का?, नागलोक आणि पाताळलोककडे जाणारा मार्ग आहे का? आम्ही या प्रश्नोत्तरांना मान्यता देत नाही. पण आम्ही तुम्हाला अशा मंदिराविषयी सांगणार आहोत जिथे नागेशच्या रूपात शिवाची पूजा केली जाते. याशिवाय स्कंदपुराणात उल्लेख असलेली विहीर हे या ठिकाणचे वैशिष्ट्य आहे. या विहिरीबद्दल असे म्हटले जाते की, तिची खोली पाताळलोक आणि नागलोकपर्यंत जाते. आख्यायिकेवर विश्वास ठेवायचा झाल्यास, या विहिरीचा मार्ग खोल पाताळातून थेट नागलोकपर्यंत जातो. ही विहीर नागलोक आणि पाताळलोकची रहस्ये स्वतःमध्येच ठेवते. येथे असलेल्या विहिरीची खोली कोणालाच माहीत नसल्याचे येथील लोकांचे म्हणणे आहे.
श्रावण महिना सुरू होणार आहे, अशा परिस्थितीत भगवान शंकराची विशेष पूजा केली जाते. नागपंचमी हा सणही श्रावण महिन्यात येतो. श्रावण महिन्यातील नागपंचमीला विविध ठिकाणी नागाची पूजा केली जाते, पण काशीतील जैतपुरा येथे असलेले नाग कुआ मंदिर, ज्याला कर्कोटक नाग तीर्थ असेही म्हणतात येथे नागपंचमी निमित्त विशेष पूजा केली जाते. हिंदू धर्मग्रंथात असे वर्णन आहे की, या विहिरीचे दर्शन घेतल्याने सर्पदंशाच्या भीतीपासून मुक्ती मिळते. नागपंचमीला या मंदिरात विशेष पूजा केली जाते.असे म्हणतात की संपूर्ण जगात कालसर्प दोषाची पूजा फक्त तीन ठिकाणी केली जाते आणि हे तीर्थ त्यापैकी पहिले आहे. येथे शिवाचे प्राचीन मंदिर आहे. नागेशच्या रूपात येथे शिवाची पूजा केली जाते. त्यामुळेच हे मंदिर कर्कोटक नागेश्वर या नावानेही प्रसिद्ध आहे.
काशीतील नागपंचमीचा सण थेट नागकुपशी संबंधित आहे. नागकुप हे ठिकाण आहे जेथे महर्षी पाणिनी आणि महर्षी पतंजली यांनी नागांचे ध्यान केले होते. पाणिनी हे ज्येष्ठ गुरू आणि पतंजली हे धाकटे गुरू म्हणून ओळखले गेले. पुढे लोकपरंपरेत ज्येष्ठ गुरू आणि धाकटे गुरू यांच्या नागाची पूजा करण्याची परंपरा काशीमध्ये रूढ झाली. महर्षी पतंजली यांनी पतंजली सूत्राची रचना केली होती आणि व्याकरणकार पाणिनी यांनी महाभाष्याची रचना केली होती. या विहिरीच्या पाण्यात स्नान आणि पूजा केल्याने पापांचा नाश होऊन नागदोषापासून मुक्ती मिळते, अशी येथील अनेकांची श्रद्धा आहे.
संबंधित बातम्या