Mahakumbha 2025: सध्या प्रयागराजमध्ये महाकुंभ सुरू आहे. महाकुंभाचे मुख्य आकर्षण म्हणजे आखाड्यातील नागा साधू. आंघोळीसाठी बाहेर पडणाऱ्या नागांची शैली अनोखी आहे. १२ वर्षांच्या प्रतीक्षेनंतर महाकुंभाच्या अमृतस्नानात ते पतित पावनी मातेच्या भेटीच्या (स्नान) आनंदात संपूर्ण शरीरावर राख किंवा भस्म लावून चालतात. अंघोळीला निघण्यापूर्वी नागा साधू आपल्या संपूर्ण शरीरावर भभूत चोळतात. अमृतस्नानासाठी गंगेच्या तीरावर पोहोचल्यानंतर त्यांचा उत्साह द्विगुणित होतो आणि नागा आपल्या आईला पाहून मुलाप्रमाणे मोकळेपणाने उडी मारतात. नागा साधूंची गंगा मातेवर विशेष श्रद्धा आहे.
आई-वडील आणि स्वत:चे शरीर दान करून साधू बनलेल्या नागांना गंगा मातेबद्दल अपार श्रद्धा आहे. तनामनाच्या मैलाने गंगा माता अशुद्ध होणार नाही याची काळजी हे नागा साधू घेत असतात. हे लक्षात घेऊन नागा साधू अमृतात स्नान करण्यापूर्वी आपल्या छावणीत स्नान करून स्वतःला शुद्ध करतात. नागा साधू अमृतस्नानावर पुण्याचे डुबकी मारताना गंगेच्या कुशीत कोणतीही घाण जाऊ नये अशी त्यांची इच्छा असते. जुना, आहवान, निरंजनी, आनंद, महानिर्वाणी, अटल आखाडा येथील नागा साधू स्नानासाठी निघण्यापूर्वी स्नान करतात आणि नंतर आखाड्यात फडकवलेल्या धर्मध्वजाखाली बसून शरीरावर राख चोळतात, ज्याला त्यांचे भस्मी स्नान असेही म्हणतात.
स्नान करण्यापूर्वी गंगा मातेला स्वच्छ ठेवणे हाच नागा साधूंचा उद्देश असतो. त्यामागे वैज्ञानिक कारणही आहे. नागा शरीरावर जी राख लावतात त्यात अनेक रसायने असतात जी वाईट जीवाणू आणि जीवाणू नष्ट करतात. अमृतस्नानाचा बीओडीही १० टक्क्यांनी वाढतो, असा संतांचा दावा आहे.
नागा साधू बनण्याची प्रक्रिया अतिशय कठीण असते. ज्या व्यक्तीला नागा साधू बनायचे आहे, त्या व्यक्तीला त्याच्या गुरूंकडून दीक्षा घ्यावी लागते. दीक्षित साधूने सांसारिक जीवनाचा त्याग केलेला असतो. दीक्षा घेताना त्या व्यक्तीचे जुने नाव नष्ट होते. यावेळी त्याला एक नवीन नाव दिले जाते. नागा साधूंना शस्त्रे चालवण्याचेही शिक्षण दिले जाते. नागा साधू झाल्यानंतर, व्यक्तीला आयुष्यभर ब्रह्मचर्य पाळावे लागते आणि यासाठी त्याला त्याचा पाय तोडण्याच्या प्रक्रियेतून जावे लागते, जे गुप्तपणे केले जाते.
संबंधित बातम्या