Pitru Paksha : आजही इथे भीमच्या गुडघ्याचे निशाण आहे! तुम्हाला माहित आहे का पिंडदानासाठी हे ठिकाण
Mahabali Bhim : भीमगया वेदीवर पिंड दान अर्पण केल्यानंतर, त्यांनी वर्तुळात उपस्थित भीमाच्या गुडघ्याच्या चिन्हाचे दर्शन आणि पूजा देखील केली. पांडूपुत्र भीमाने आपल्या वडिलांच्या उद्धारासाठी याच ठिकाणी पिंडदान केले होते, असे सांगितले जाते.
पितृ पक्षादरम्यान, लोक त्यांच्या पूर्वजांसाठी त्रिपक्षीय गया श्राद्ध करत आहेत. यात्रेकरूंनी पिंडदान आणि श्राद्ध कर्म हे भीमगया वेदी, श्री जनार्दन मंदिर, गो प्रचार वेदी आणि गदालोल वेदी येथे आपल्या पूर्वजांना ब्रह्मलोकाची प्राप्ती आणि मोक्ष प्राप्त करण्याच्या इच्छेने, श्राद्ध विधी केले. यानंतर या सर्व भाविकांनी भस्म कूट पर्वतावर असलेल्या देवी मंगला गौरी मंदिरात देवीची पूजा करून दर्शन घेतले.
देवी मंगळागौरीच्या वाटेवर असलेल्या भीमगया वेदीवर पिंड दान अर्पण केल्यानंतर त्यांनी वर्तुळात उपस्थित असलेल्या भीमाच्या गुडघ्याच्या निशाणाचेही दर्शन केले व पूजा केली. पांडूपुत्र भीमाने आपल्या वडिलांच्या उद्धारासाठी याच ठिकाणी पिंडदान केले होते, असे सांगितले जाते.
पिंड दानानंतर, खडकावर डाव्या गुडघ्याचे निशाण (खड्ड्यात) उमटले आहे. पिंड अर्पण करण्यात आले किंवा पिंड दान करत असताना भीम डावा गुडघा वाकवून बसला होता. या कारणास्तव खडकावर गुडघ्यासारखे निशाण आहे. आता ही जागा भीम गया वेदी म्हणून ओळखली जाते. भीमगया येथील पिंड दानानंतर, पिंड दान्य नी भस्मकूट पर्वतावर असलेल्या मंदिरात देवी मंगळा गौरीला भेट दिली जाते आणि तिची पूजा केली जाते.
पूर्वजांच्या मोक्षाच्या भस्मकूट टेकडीवर स्थित भीमगया वेदीवर पिंड दान अर्पण केल्यानंतर, त्रिपक्षीय गया श्राद्ध करणाऱ्या लोकांचा समूह देवी मंगळागौरी मंदिराच्या डाव्या बाजूला असलेल्या गोप्रचार वेदीवर पोहोचतो. येथेही पिंड अर्पण करून आपल्या पूर्वजांच्या उद्धारासाठी प्रार्थना केली जाते. यात्रेकरूंनी काळजीपूर्वक गोप्रचार वेदीवर गायीच्या खुराने केलेल्या निशाणावर पिंड अर्पण केले जाते. भीमगया आणि गोप्रचार वेदीवर कमी जागा असल्यामुळे मंगळागौरी मंदिराच्या छतावर आणि आवारात बसून पिंड दान केले जाते. यानंतर यात्रेकरू पठण मंडप आणि धर्मशाळेसह जिथे जागा मिळेल तिथे बसून त्यांच्या पूर्वजांचे स्मरण करतात.
अशी आहे परंपरा
आज सोमवारी, पितृ पक्षाच्या १४ व्या दिवशी (भाद्रपद कृष्ण पक्ष त्रयोदशी) त्रिपक्षी पिंड दान करणाऱ्या यात्रेकरूंची गर्दी फाल्गु नदीत जमणार आहे. फाल्गुमध्ये दुधासह तर्पण अर्पण करण्याची परंपरा आहे. सर्व भाविक प्रथम पंचामृत स्नान करून भगवान विष्णूची पूजा करतील. यानंतर दुधासह फाल्गुमध्ये तर्पण केले जाईल. सायंकाळी दीपदानाने पितृ दिवाळी साजरी केली जाईल. १ ऑक्टोबर (भाद्रपद कृष्ण पक्ष चतुर्दशी तिथी), वैतरणी श्राद्ध, तर्पण आणि गोदान, २ ऑक्टोबरला (भाद्रपद कृष्ण पक्ष अमावस्या तिथी), अक्षयवट श्राद्ध (खीर पिंड), शय्य दान, सुफळ आणि पितृ विसर्जन आणि ३ ऑक्टोबरला (अश्विन शुक्ल) पक्ष प्रतिपदा तिथी)) गायत्री घाटावर दही भात खाण्याची, आचार्यांना दक्षिणा आणि पितरांना निरोप देण्याची परंपरा आहे.
