February 2024 : हे आहेत फेब्रुवारी महिन्यातील प्रमुख सण आणि उपवास, तारीख जाणून घ्या
February 2024 Festivals : हिंदू कॅलेंडरनुसार २०२४ चा दुसरा महिना म्हणजेच फेब्रुवारी महिना धार्मिक दृष्टिकोनातून खूप खास मानला जातो. या महिन्यात मौनी अमावस्येचे मोठे स्नान होणार असून या महिन्यात गुप्त नवरात्रीलाही सुरुवात होणार आहे.
हिंदू कॅलेंडरनुसार २०२४ चा दुसरा महिना म्हणजेच फेब्रुवारी महिना धार्मिक दृष्टिकोनातून खूप खास मानला जातो. या महिन्यात मौनी अमावस्येचे मोठे स्नान होणार असून या महिन्यात गुप्त नवरात्रीलाही सुरुवात होणार आहे.
मौनी अमावस्या आणि गुप्त नवरात्री सोबतच वसंत पंचमी, रथ सप्तमी, माघ पौर्णिमा इत्यादी अनेक प्रमुख व्रतवैकल्ये येणार आहेत. तसेच फेब्रुवारी महिना दोन गोष्टींसाठी खूप खास मानला जातो.
पहिली गोष्ट म्हणजे या महिन्यात २ एकादशी शट्टीला आणि जया एकादशी येत आहेत आणि दुसरे म्हणजे या महिन्यात ४ पैकी काही ग्रह आपली राशी बदलणार आहेत. अशा परिस्थितीत ग्रह-नक्षत्र आणि श्रद्धेच्या दृष्टिकोनातून फेब्रुवारी महिन्याचे विशेष महत्त्व आहे. चला तर मग जाणून घेऊया फेब्रुवारी महिन्यात येणारे प्रमुख सण आणि त्यांचे धार्मिक महत्त्व काय आहे.
षटतिला एकादशी (६ फेब्रुवारी, मंगळवार)
माघ महिन्यातील कृष्ण पक्षातील एकादशी तिथीला शट्टीला एकादशी म्हणतात. या दिवशी भगवान विष्णूच्या घामापासून तयार झालेल्या तिळाचा वापर ६ प्रकारे केला जातो. पद्मपुराणात सांगितले आहे की, जे भक्त शट्टीला एकादशीच्या दिवशी व्रत करतात त्यांना जीवनातील सर्व संकटांपासून मुक्ती मिळते आणि वैकुंठधामची प्राप्ती होते.
मौनी अमावस्या (९ फेब्रुवारी, शुक्रवार)
माघ महिन्यातील कृष्ण पक्षातील अमावस्या तिथी माघ अमावस्या म्हणून ओळखली जाते. पौराणिक मान्यतेनुसार, या दिवशी देव पवित्र नद्यांमध्ये स्नान करतात आणि पृथ्वीवरील कुंभ करतात. मौनी अमावस्येच्या दिवशी लोक सकाळी स्नान करून ध्यान करून पूजा करतात आणि मौन उपवास देखील करतात, म्हणून या तिथीला मौनी अमावस्या म्हणून ओळखले जाते.
गुप्त नवरात्रीची सुरुवात (१० फेब्रुवारी, शनिवार)
चैत्र आणि शारदीय नवरात्रोत्सव वर्षातून दोनदा मोठ्या थाटामाटात साजरा केला जातो. पण या दोघांशिवाय आणखी दोन नवरात्र आहेत, ज्यांना गुप्त नवरात्री म्हणून ओळखले जाते. माघ आणि आषाढमध्ये हे गुप्त नवरात्र साजरे केले जातात. या दिवशी दुर्गा देवीच्या १० महाविद्यांची पूजा केली जाते. या महाविद्यांचे पूजन केल्याने मनुष्य सर्व बंधनांतून मुक्त होऊन जीवनाच्या प्रत्येक क्षेत्रात यश प्राप्त करतो.
वसंत पंचमी (१४ फेब्रुवारी, बुधवार)
माघ महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या पाचव्या तिथीला वसंत पंचमी हा सण साजरा केला जातो. या तिथीला श्री पंचमी किंवा वसंत पंचमी असेही म्हणतात. वसंत पंचमी म्हणजे वसंत ऋतुचे आगमन साजरे करणे. पौराणिक मान्यतेनुसार, वसंत पंचमीच्या दिवशी विश्वाला आवाज देणारी माता सरस्वती अवतरली. त्यामुळे वसंत पंचमी ही माता सरस्वतीची जयंती म्हणूनही साजरी केली जाते.
रथ सप्तमी, आरोग्य सप्तमी (१६ फेब्रुवारी, शुक्रवार)
माघ महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या सातव्या तिथीला माघी सप्तमी हा सण साजरा केला जातो. भविष्य पुराणानुसार रथ सप्तमीच्या दिवशी सूर्याची आराधना केल्याने सर्व मनोकामना पूर्ण होतात आणि धनाची प्राप्ती होते.
जया एकादशी (२० फेब्रुवारी, मंगळवार)
माघ महिन्यातील शुक्ल पक्षातील एकादशी तिथीला जया एकादशी म्हणतात. या एकादशीचे व्रत केल्याने सर्व पापांचा नाश होऊन शुभफळ प्राप्त होतात, असे मानले जाते.
माघ पौर्णिमा, रविदास जयंती (२४ फेब्रुवारी, शनिवार)
माघ महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या पौर्णिमेला माघ पौर्णिमा व्रत पाळले जाते. या तिथीला माघी पौर्णिमा असेही म्हणतात. हिंदू कॅलेंडरमधील माघ महिन्याची पौर्णिमा ही विशेष आहे. असे मानले जाते की या दिवशी भगवान श्री हरी विष्णू गंगेच्या पाण्यात निवास करतात, म्हणून या दिवशी गंगा स्नान करण्याचे विशेष महत्त्व आहे. या दिवशी जो भक्त भगवान विष्णूची भक्तिभावाने आणि विधीपूर्वक पूजा करतो, त्याला श्री हरींची विशेष कृपा प्राप्त होते. याशिवाय रविदास जयंतीही या दिवशी साजरी करण्यात येणार आहे.
