कार्तिक महिना भगवान विष्णूच्या उपासनेसाठी समर्पित आहे. इंग्रजी दिनदर्शिकेनुसार ऑक्टोबर आणि नोव्हेंबर महिन्यात येणारा हा हिंदू दिनदर्शिकेतील आठवा महिना आहे. या महिन्याचे स्वामी कार्तिकेय आहे, म्हणून त्याला कार्तिक महिना म्हणतात. या महिन्यात येणारी प्रबोधिनी एकादशी सर्व एकादशींमध्ये विशेष मानली जाते. या दिवशी भगवान विष्णू चार महिन्यांच्या झोपेनंतर उठतात, त्यानंतर चातुर्मास संपतो.
या महिन्यात भगवान विष्णूची पूजा करण्याची परंपरा असली तरी या महिन्याच्या पौर्णिमेला भगवान शंकराची पूजा केली जाते. या दिवशी भगवान शंकराने त्रिपुरासुर राक्षसाचा वध केला होता, असे मानले जाते. म्हणून याला त्रिपुरी किंवा त्रिपुरारी पौर्णिमा असेही म्हणतात. देव दिवाळीचा सणही याच दिवशी साजरा केला जातो. यावर्षी कार्तिक पौर्णिमा १५ नोव्हेंबरला आहे. या पौर्णिमेला ३० वर्षांनंतर शश राजयोग तयार होत आहे, जो खूप फायदेशीर आहे. अशावेळी काही गोष्टी केल्याने सर्व इच्छा पूर्ण होऊ शकतात.
कार्तिक पौर्णिमा तिथी १५ नोव्हेंबर रोजी सकाळी ६ वाजून १९ मिनिटांनी सुरू होणार आहे. ही तारीख १६ नोव्हेंबर रोजी पहाटे २ वाजून ५८ मिनिटांनी संपणार आहे.
कार्तिक पौर्णिमेला तिळाचे दान करणे फार शुभ मानले जाते. यामुळे भगवान शिव प्रसन्न होतात आणि भक्तांना आशीर्वाद देतात.
(Freepik )