पाकिस्तानी महिला सीमा हैदर आणि सचिनचे मूल 'भारतीय' असेल की नाही? काय सांगतो कायदा?
सचिन मीनाची पत्नी असल्याचा दावा करणारी सीमा हैदर पुन्हा एकदा आपल्या गरोदरपणामुळे भारतापासून पाकिस्तानपर्यंत चर्चेत आली आहे. दरम्यान, सीमा आणि सचिनचे मूल भारतीय नागरिक असेल की नाही, यावरून आणखी एक नवा वाद सुरू झाला आहे.
चार मुलांसह पाकिस्तानातून पळून भारतात पळून आलेली सीमा हैदर पाचव्यांदा आई होणार आहे. गेल्या वर्षी मे महिन्यापासून सचिन मीना यांच्या घरी राहणाऱ्या सीमा हैदरने नुकतीच आपण सात महिन्यांची गरोदर असल्याचे सांगितले होते. बेकायदेशीरपणे भारतात प्रवेश केल्याप्रकरणी जुलैमध्ये अटक करण्यात आलेली सीमा हैदर सध्या जामिनावर बाहेर आहे. सचिन मीनाची पत्नी असल्याचा दावा करणारी सीमा हैदर पुन्हा एकदा आपल्या गरोदरपणामुळे भारतापासून पाकिस्तानपर्यंत चर्चेत आली आहे. दरम्यान, सीमा हैदर आणि सचिनचे मूल भारतीय नागरिक असेल की नाही, यावरून आणखी एक वाद सुरू झाला आहे.
भारतीय नागरिकत्व कायदा, १९५५ मधील तरतुदींनुसार, भारतात जन्माला आलेले प्रत्येक मूल भारतीय नागरिक आहे जर त्याचे पालक इथले नागरिक असतील. आई-वडिलांपैकी एक परदेशी असेल तर मुलाला भारतीय नागरिकत्व मिळते. पण यासोबत एक अट आहे, ज्यामुळे सीमा आणि सचिनच्या नव्या मुलाच्या नागरिकत्वाबाबत सस्पेन्स आहे. अट अशी आहे की परदेशी आई किंवा वडील बेकायदेशीरपणे भारतात येऊ नयेत, मुलाच्या जन्माच्या वेळी भारतात राहण्यासाठी त्याच्याकडे वैध व्हिसा आणि पासपोर्ट असावा.
सीमा हैदर ने व्हिसा-पासपोर्टशिवाय नेपाळमार्गे बेकायदेशीरपणे भारतात प्रवेश केल्याने आपल्या मुलाचे नागरिकत्व मिळविण्याचा पेच निर्माण झाला आहे. सर्वोच्च न्यायालयाचे वकील रुद्र विक्रम सिंह म्हणतात, "सीमा कायदेशीररित्या भारतात आली आहे हे सिद्ध झाल्याशिवाय सीमा आणि सचिनच्या मुलाला भारतीय नागरिकत्व मिळू शकणार नाही, सचिनने नेपाळमध्ये तिच्याशी लग्न केले तरी तिच्या मुलाला भारतीय नागरिकत्व मिळू शकत नाही कारण नागरिकत्व कायद्याच्या कलम ३ सी (२) मध्ये स्पष्टपणे नमूद आहे की, मुलाच्या जन्मावेळी आई-वडिलांपैकी एक भारताचा नागरिक असावा आणि दुसरे दोघांपैकी कोणीही बेकायदेशीरपणे भारतात राहत नसावा, सीमाने कायदेशीररित्या भारतात येऊन लग्न केले असते, तरच त्यांच्या मुलाला भारतीय नागरिकत्व मिळाले असते.
सचिन मीणा यांच्यावर भारतात बेकायदा प्रवेश केल्याचा खटला सुरू आहे, तर त्यांचे वकील एपी सिंह दावा करत आहेत की, सीमा हैदरने भारतात प्रवेश करण्यापूर्वी नेपाळमध्ये सचिन मीनासोबत लग्न केले होते. मात्र, त्यांना अद्याप न्यायालयात ते सिद्ध करता आलेले नाही. तर दुसरीकडे एपी सिंह यांनीही सीमा हैदर यांना राष्ट्रपतींसमोर नागरिकत्वासाठी याचिका करण्यास भाग पाडले. अशा परिस्थितीत सीमा हैदरच्या नागरिकत्वाचा निर्णय न्यायालय आणि राष्ट्रपतींना घ्यावा लागणार आहे. त्यानंतरच सीमा आणि तिच्या मुलांचे काय होणार हे निश्चित होईल.
