आजच्या इंटरनेटच्या जगात स्मार्टफोन प्रत्येकाच्या हातात असणे ही काही मोठी गोष्ट राहिलेली नाही. आपल्या आजूबाजूला असे अनेक लोक आहेत जे इन्स्टाग्राम, टिकटॉक किंवा इतर सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर रिल्स पाहण्यात तासनतास घालवतात. विचार न करता तासन् तास स्क्रॉल करत राहतात. काही वेळा अशा व्हिडिओंचा आपल्यासाठी काहीच अर्थ नसतो. जर तुमच्या आजूबाजूला कोणी हे करत असेल किंवा तुम्ही स्वत: करत असाल तर कदाचित तुम्हाला ब्रेन रॉटचा त्रास होत असेल.
मेंदूला सडवणाऱ्या, बौद्धिक क्षमता नष्ट करणाऱ्या धोकादायक व्यसनाला तुम्ही बळी पडत आहात. अलीकडेच ऑक्सफर्ड डिक्शनरीने ब्रेन रॉट या शब्दाला २०२४ चा वर्ड ऑफ द इयर म्हणून घोषित केले आहे.
२०२३ ते २०२४ या काळात या शब्दाच्या वापरात २३० टक्के वाढ झाल्याचे अहवालात म्हटले आहे. ऑक्सफर्ड युनिव्हर्सिटीने २०२४ वर्ड ऑफ द इयर म्हणून ब्रेन रॉट या शब्दाची निवड केली आहे. ब्रेन रॉट ही एक सवय आहे जी आपल्याला तासनतास सोशल मीडिया रील्स पाहून सागू शकते. मानसशास्त्रज्ञ म्हणतात की, ही एक सवय आहे जी आपल्याला मानसिकदृष्ट्या हानी पोहोचवत आहे आणि आपली बौद्धिक क्षमता नष्ट करत आहे.
ब्रेन रॉट हा तुमच्यासाठी नवा शब्द आहे, पण इंटरनेटच्या निर्मितीच्या खूप आधी पासून तो पहिल्यांदा वापरला गेला होता. १८५४ मध्ये हेन्री डेव्हिड थोरो नावाच्या लेखकाने आपल्या वाल्डेन या पुस्तकात याविषयी लिहिले होते. मानसिक आणि बौद्धिक प्रयत्नांमध्ये सामान्य घट होण्यासाठी त्यांनी हा शब्द वापरला. हा शब्द सोशल मीडियावर जेन झेड आणि जेन अल्फा समुदायांमध्ये लोकप्रिय झाला, परंतु आता तो प्रामुख्याने सोशल मीडियावर आढळणारे निरुपयोगी आणि निरर्थक व्हिडिओ किंवा रील्स पाहण्याच्या सवयीसाठी वापरला जातो.
मेंदूचे सडणे किती धोकादायक आहे हे आपल्याला समजले आहे की ही एक सवय आहे जी सतत आपली बौद्धिक क्षमता कमी करत आहे. त्याचा आपल्या मेंदूवर वाईट परिणाम होत आहे. तुम्हाला आपल्या आजुबाजुला दिसलं असेलच की, मुलांना व्यस्त ठेवण्यासाठी पालक त्यांच्या हातात मोबाईल देतात. काही दिवसांतच मुलांसाठी मोबाईल खूप महत्त्वाचा ठरतो. मोबाइल मिळाला नाही तर मुले जेवण करत नाहीत. विचित्र गोष्टी करू लागतात. इतकंच नाही तर ते हिंसक होतात. मोबाइलवरील लो-लेव्हल व्हिडिओचाही मुलांच्या कोमल मनावर खोलवर परिणाम होतो. मोबाइलवर घडणाऱ्या काल्पनिक गोष्टींवर ते विश्वास ठेवू लागतात आणि प्रत्यक्षातही त्याची पुनरावृत्ती करू इच्छितात. हे अत्यंत धोकादायक असल्याचे तज्ज्ञांचे मत आहे.
संबंधित बातम्या