Exit Poll : एक्झिट पोल म्हणजे काय आणि किती असतात अचूक? २०२० मध्ये कोणाला दिली होती दिल्लीची सत्ता? जाणून घ्या सविस्तर
Delhi Exit Poll : दिल्ली विधानसभा निवडणुकीचे मतदान संपले आहे. सायंकाळी सहा वाजता मतदान संपल्यानंतर विविध चॅनल्स आपापले एक्झिट पोल सादर करत आहेत. एक्झिट पोल काय आहेत आणि ते किती अचूक आहेत हे समजून घेऊया.
दिल्ली विधानसभेच्या ७० जागांसाठी गुरुवारी मतदान पार पडले. आता अनेक चॅनल्स आपले एक्झिट पोल सादर करत आहेत. प्रत्येक निवडणुकीत मतदान संपल्यानंतर एक्झिट पोलचे आकडे समोर येत असतात. एक्झिट पोल म्हणजे निकालापूर्वीचा अंदाज असतो, ज्यात पुढे कोण सरकार स्थापन करणार यांचा अंदाज वर्तवला जातो. २०२० च्या दिल्ली विधानसभा निवडणुकीत एक्झिट पोलने आम आदमी पक्षाला बहुमत दाखवले होते. मात्र फरक फक्त जागांचा होता. त्यानंतर निकालही 'आप'च्या बाजूने लागला. यावेळी एक्झिट पोलचे अंदाज प्रत्यक्ष निकालात बदलतात की नाही हे पाहावे लागेल. अशा परिस्थितीत एक्झिट पोल काय आहेत आणि ते कितपत अचूक आहेत हे समजून घेऊया.
काय आहेत एक्झिट पोल?
मतदान केल्यानंतर लगेचच मतदारसंघाचा कल जाणून घेण्यासाठी एक्झिट पोल हे मतदारांचे प्राथमिक सर्वेक्षण असते. ते अचूक नसले, तरी निवडणुकीत कोणता पक्ष आघाडीवर आहे आणि सत्तेत येण्याची शक्यता आहे, याचा अंदाज घेण्यास ते जनतेला मदत करतात. एक्झिट पोलच्या विश्वासार्हतेवर मतदारांची प्रामाणिकता, त्रुटींची शक्यता आणि नमुन्यांचा आकार यासह अनेक घटकांचा परिणाम होतो. एक्झिट पोल हे केवळ निकालाचा अंदाज व्यक्त करण्यासाठी असतात.
लोकप्रतिनिधित्व कायदा १९५१ च्या कलम १२६ अ नुसार मतदान संपेपर्यंत एक्झिट पोल घेता येत नाहीत किंवा त्याचा प्रचार करता येत नाही. मतदान प्रक्रियेदरम्यान एक्झिट पोलचा मतदारांच्या निर्णयावर परिणाम होणार नाही, याची काळजी या नियमाद्वारे घेतली जाते. निवडणूक आयोगाच्या मार्गदर्शक सूचनांनुसार, राज्यातील सर्व टप्प्यांतील मतदान संपल्यानंतरच प्रसारमाध्यमांना एक्झिट पोलचे निकाल प्रकाशित किंवा प्रसारित करण्याची परवानगी आहे. दिल्ली निवडणुका एकाच टप्प्यात होत असल्याने आज मतदान संपल्यानंतर लगेचच एक्झिट पोल जाहीर करण्यात आले
एक्झिट पोल किती अचूक आहेत?
एक्झिट पोल सरकारी यंत्रणांकडून केले जात नाहीत. हे खाजगी कंपन्या आणि माध्यम संस्थांद्वारे केले जाते जे अधिकृत निकाल जाहीर होण्यापूर्वी जनतेचा जनादेश जाणून घेण्याचा प्रयत्न करतात. जगभरात त्यांचा व्यापक वापर असूनही, त्यांच्या अचूकतेवर अनेकदा प्रश्नचिन्ह उपस्थित केले गेले आहे. हे केवळ अंदाज आहेत, वास्तविक परिणाम उलट असू शकतात.
२०२० च्या दिल्ली निवडणुकीत सरकार कोणी स्थापन केले?
२०२० च्या दिल्ली विधानसभा निवडणुकीत अनेक एक्झिट पोलमध्ये आम आदमी पक्षाचे सरकार स्थापन झाले होते. इंडिया टुडे-अॅक्सिस माय इंडियाने त्यावेळी 'आप'ला ५९-६८, टाइम्स नाऊने 'आप'ला ४७ आणि भाजपला २३ जागा दिल्या होत्या. याशिवाय बहुतांश पोलमध्ये आम आदमी पक्षाचे सरकार स्थापन होत होते. त्यानंतर निकाल लागला तेव्हा आम आदमी पक्षाला ६२आणि भाजपला ८ जागा मिळाल्या होत्या. काँग्रेसचे खातेही उघडले नाही.
संबंधित बातम्या