कोठे आहे तनोट राय माता मंदिर? जेथे होणार वाघा बॉर्डर सारखी रिट्रीट सेरेमनी, जाणून घ्या काय आहे खास गोष्ट
Retreat Ceremony : पुढील वर्षापासून सीमा सुरक्षा दल (बीएसएफ) जैसलमेरमधील तनोट राय माता मंदिर परिसरात रिट्रीट सेरेमनी सुरू करणार आहे. हा रिट्रीट सोहळा अमृतसरच्या वाघा बॉर्डरवरील समारंभासारखा असेल.
पुढील वर्षाच्या सुरुवातीपासून सीमा सुरक्षा दल (बीएसएफ) जैसलमेरमधील तनोट राय माता मंदिर परिसरात रिट्रीट सेरेमनी सुरू करणार आहे. हा रिट्रीट सोहळा अमृतसरच्या वाघा बॉर्डरवरील समारंभासारखा असेल. या सोहळ्यासाठी अॅम्फी थिएटर बांधण्यात येत असून, त्यात एक हजार लोकांची बसण्याची क्षमता असणार आहे. दररोज संध्याकाळी बीएसएफचे जवान सन्मानाने भारतीय ध्वज उतरवतील आणि उंटांचे प्रदर्शन आणि इतर कार्यक्रमही आयोजित केले जातील. मात्र, वाघा सीमेप्रमाणे पाकिस्तानी रेंजर्स येथे उपस्थित राहणार नसले तरी उर्वरित समारंभ मोठ्या प्रमाणात वाघासारखाच असेल. बीएसएफ, जैसलमेरचे उपमहानिरीक्षक योगेंद्र सिंह राठोड यांनी याला दुजोरा दिला आहे.
केंद्र सरकारच्या बॉर्डर टुरिझम उपक्रमांतर्गत २०२१ मध्ये रिट्रीट सेरेमनीसाठी तनोटजवळील पहिली बॅबलियन बॉर्डर पोस्ट विकसित करण्यात आली होती. त्यावेळी स्टेडियम, वॉचटॉवर, सेल्फी पॉईंट आणि इतर गोष्टींचे बांधकाम २०२२ पर्यंत पूर्ण झाले होते. पण नंतर हा प्रकल्प तनोट या ऐतिहासिक आणि सामरिकदृष्ट्या महत्त्वाच्या ठिकाणी हलवण्यात आला.
गेल्या वर्षी पर्यटन मंत्रालयाने बॉर्डर टुरिझम अंतर्गत तनोट कॉम्प्लेक्सच्या विकासासाठी १७.६७ कोटी रुपयांचा प्रकल्प मंजूर केला होता, जो वर्षभरात पूर्ण होणे अपेक्षित आहे. बीएसएफने आतापर्यंत ७० टक्के काम पूर्ण केले आहे. ४.५७ एकर जागेत पसरलेल्या या कॅम्पसमध्ये ४३४ चौरस मीटरचे अॅम्फी थिएटर, ६८६ चौरस मीटरचे इंटरप्रिटेशन सेंटर, ४३४ चौरस मीटरचे कॅफेटेरिया, १८३ चौरस मीटरचे व्हीआयपी ब्लॉक, स्मरणिका दुकान आणि टॉयलेट ब्लॉक अशा सुविधा असतील. या संकुलाचे मुख्य आकर्षण एक हजार लोकांची बसण्याची क्षमता असलेले अॅम्फी थिएटर असेल, जिथे दररोज संध्याकाळी बीएसएफचे जवान सन्मानाने भारतीय ध्वज फडकवतील आणि उंटांचे प्रदर्शन आणि इतर कार्यक्रम सादर करतील.
यापूर्वी, तनोटजवळील बॅबेलियन बॉर्डर पोस्ट रिट्रीट समारंभासाठी विकसित केली गेली होती, जिथे २०२२ पर्यंत स्टेडियम आणि वॉचटॉवर बांधले गेले होते. पण आता हा प्रकल्प तनोट या ऐतिहासिक आणि सामरिक ठिकाणी स्थलांतरित करण्यात आला आहे.जो इंडो-पाक युद्धादरम्यान आपल्या मजबुतीसाठी प्रसिद्ध आहे.
काय आहे खास व्यवस्था?
तनोट संकुलात येणाऱ्या पर्यटकांना एक खास अनुभव मिळणार असून, संग्रहालय आणि शस्त्रास्त्र गॅलरीत लष्करी इतिहास पाहता येणार आहे. तसेच हुतात्म्यांना समर्पित भिंती आणि भित्तिचित्रे असतील. कुटुंब आणि मुलांसाठी करमणुकीची ठिकाणेही असतील. पर्यटकांचा अनुभव वाढविण्यासाठी फूड कोर्ट, मॉनिटरिंग सिस्टीम आणि सौरऊर्जेवर चालणारी एलईडी पथदिवे अशा आधुनिक सुविधाही बसविण्यात येणार आहेत. ७० टक्के काम पूर्ण झाले असून या वर्षाच्या अखेरपर्यंत संकुल पूर्णपणे कार्यान्वित होईल, अशी अपेक्षा आहे.
बीएसएफचे डीआयजी योगेंद्र सिंह राठोड यांनी सांगितले की, तनोट येथे रिट्रीट सेरेमनीची योजना आखली जात आहे जी वाघा सीमेच्या भव्यतेशी जुळणारी असेल. आम्ही वेगाने काम करत आहोत आणि लवकरच तनोट कॅम्पस पूर्णपणे कार्यान्वित करू.
जैसलमेरमधील सीमा पर्यटन सुलभ करण्यासाठी बीएसएफने नुकतीच ऑनलाइन ई-पास प्रणाली सुरू केली आहे, ज्यामुळे भारत-पाकिस्तान सीमेवर येणाऱ्या पर्यटकांना पास मिळणे सोपे झाले आहे. पूर्वी लांबच लांब रांगेत थांबावे लागत होते, परंतु आता ही प्रक्रिया अधिक सोयीस्कर झाली असून यामुळे जैसलमेरमधील पर्यटनाला चालना मिळेल, अशी अपेक्षा आहे.