अंतराळात मनुष्य किती काळ जगू शकतो? सुनिता विलियम्सच्या नव्या फोटोनं टेन्शन वाढवलं, काय सांगतं विज्ञान?
Sunita Williams : सुनीता विल्यम्स जितके दिवस अंतराळात घालवत आहे, तेवढ्या लोकांच्या चिंतेत वाढ होत आहे. अंतराळात आपण किती काळ जगू शकतो? विज्ञान याबद्दल काय म्हणते?
Sunita Williams News : भारतीय वंशाच्या अमेरिकन अंतराळवीर सुनीता विल्यम्स आणि त्यांची जोडीदार बुच विल्मोर गेल्या सात महिन्यांपासून आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकात अडकून पडले आहेत. आठ दिवसांसाठी अंतराळात गेलेल्या सुनीता विल्यम्ससह दोन अंतराळवीरांचे पुनरागमन आधी पुढील वर्षी फेब्रुवारीपर्यंत पुढे ढकलण्यात आले होते, परंतु आता नासाने नुकतेच सांगितले की, अंतराळवीर मार्च किंवा एप्रिलदरम्यान पृथ्वीवर परत येऊ शकतात. सुनीता विल्यम्स जितके दिवस अंतराळात घालवत आहेत, तसतशी लोकांच्या चिंतेत वाढ झाली आहे. नुकतेच त्याचे फोटोही समोर आले होते. सुनीता खूप कमकुवत झाली आहे. मात्र, अंतराळ स्थानकात सर्व सोयी-सुविधा असूनही अंतराळात राहणे अत्यंत अवघड झाले आहे. या लेखात आपण जाणून घेणार आहोत की आपण अंतराळात किती काळ जगू शकतो? विज्ञान याबद्दल काय म्हणते?
अंतराळात अंतराळवीर होणं म्हणजे काय असा प्रश्न तुम्हाला पडला असेल, पण तुम्ही कधी विचार केला आहे का की तुम्ही अंतराळात किती काळ राहू शकता? बुच विल्मोर आणि सुनिता विल्यम्स सुरुवातीला आयएसएसवर सात दिवस राहतील अशी अपेक्षा होती, परंतु त्यांचे पुनरागमन अनेकवेळा लांबणीवर पडले आहे. त्यांना परत आणणे सुरक्षित आहे की नाही हे ठरविण्यापूर्वी नासा अनेक चाचण्या घेत आहे, त्यामुळे ते किती काळ तेथे राहतील हे अद्याप माहित नाही.
गुरुत्वार्षण सर्वात मोठी समस्या -
अंतराळ प्रवासाचा परिणाम मानवी शरीराच्या जवळजवळ प्रत्येक भागावर होतो आणि याचे मुख्य कारण म्हणजे गुरुत्वाकर्षण. पृथ्वीचे गुरुत्वाकर्षणच आपल्याला जमिनीवर ठेवते आणि वस्तूंना खाली खेचते. अंतराळातील अंतराळवीर पृथ्वीवर राहणाऱ्या माणसांप्रमाणे जमिनीवर चालत नाहीत. ते त्यांच्या अंतराळयानाच्या आत तरंगतात. हे चंद्रासारख्या गुरुत्वाकर्षणाच्या कमतरतेमुळे नाही, तर आयएसएस पृथ्वीच्या कक्षेचा भाग नसल्यामुळे आहे. विमान मुक्तपणे पृथ्वीच्या दिशेने येत आहे आणि जवळजवळ त्याच वेगाने पृथ्वीभोवती फिरत जात आहे, म्हणजे अंतराळवीर स्टेशनच्या आत तरंगत आहेत. याचा मजेदार आणि सकारात्मक अर्थ देखील आहे की अंतराळवीर सामान्यत: खूप जड वाटतील किंवा उचलू शकत नाहीत अशा वस्तूदेखील सहजपणे वाहून नेण्यास सक्षम आहेत.
डोळ्यांची दृष्टी, स्नायू आणि हाडांवर वाईट परिणाम -
बीबीसीच्या रिपोर्टनुसार, अंतराळ स्थानकात प्रवाशाच्या दीर्घ वास्तव्याचा आणखी एक मोठा नकारात्मक परिणाम म्हणजे त्यांच्या स्नायूंना वस्तू हलविण्यासाठी किंवा उचलण्यासाठी खूप कमी काम करावे लागते. ब्रिटनच्या अंतराळ संस्थेचे म्हणणे आहे की, हे मानवासाठी खूप वाईट सिद्ध होऊ शकते. सुमारे पाच महिन्यांनंतर, अंतराळवीर त्यांच्या ४०% स्नायू आणि १२% हाडे गमावू शकतात. कॅनेडियन मेडिकल असोसिएशन जर्नलमध्ये प्रकाशित संशोधनात असे सूचित केले गेले आहे की केवळ दोन आठवड्यांनंतर आपल्या स्नायूंचे वस्तुमान २०% पर्यंत कमी होऊ शकते. त्याचा परिणाम आपल्या पाहण्याच्या क्षमतेवरही होऊ शकतो. कमी गुरुत्वाकर्षणासह उच्च दाबामुळे अंतराळवीर जेव्हा पृथ्वीवर परततात तेव्हा त्यांची पाहण्याची क्षमताही पूर्वीच्या तुलनेत कमी होते.
अंतराळात सर्वाधिक काळ कोण राहिले आहे -
गेल्या वर्षी फ्रँक रुबिओ यांनी अमेरिकेच्या अंतराळवीराचा अंतराळात सर्वाधिक काळ राहण्याचा विक्रम मोडला होता. अंतराळ स्थानकात तो ३७१ दिवस राहिला, पण तरीही तो सर्वकालीन विक्रमापासून दूर होता. एकाच वेळी अंतराळात सर्वाधिक दिवस घालवण्याचा विक्रम रशियाचे अंतराळवीर व्हॅलेरी पॉलियाकोव्ह यांच्या नावावर आहे. १९९४ ते १९९५ या काळात ते रशियाच्या मीर अंतराळ स्थानकावर ४३७ दिवस राहिले होते.
संबंधित बातम्या