भारतात उष्णतेच्या लाटेने हाहाकार; देशभरात उष्माघाताने १४३ जणांचा बळी, ४१,००० हून अधिक आजारी
Heatwave in India : १ मार्च ते २० जून २०२४ या कालावधीत भारतात उष्णतेमुळे १४३ जणांचा मृत्यू झाला असून उष्माघाताचे ४१,७८९ रुग्ण आढळले आहेत.
केंद्रीय आरोग्य मंत्रालयाच्या सुत्रांनी शुक्रवारी सांगितले की, देशातील अनेक भागात सुरू असलेल्या उष्णतेच्या लाटेने अनेक लोकांचा बळी गेला आहे. यावर्षी १ मार्च २०२४ ते २० जून २०२४ दरम्यान १४३ लोकांच्या उष्माघाताने मृत्यू झाला आहे आणि ४१,७८९ लोक आजारी पडले आहेत. दरम्यान उष्माघाताने मरणाऱ्यांची संख्या याहून अधिक असल्याची शंका व्यक्त केली जात आहे. कारण राष्ट्रीय रोग नियंत्रण केंद्र (एनसीडीसी) द्वारे उष्णतेची लाटेसंबंधित आजार व मृत्यू संबंधित अधिकृत आकडे समोर आलेले नाहीत. अनेक आरोग्य यंत्रणांनी अजूनपर्यंत हीटवेवने मरणाऱ्यांची संख्या आपल्या डेटामध्ये अपलोड केलेली नाही.
विशेषत: उत्तर भारताला उष्णतेचा मोठा फटका बसला आहे. वास्तविक मृतांचा आकडा नोंदवलेल्या आकड्यापेक्षा जास्त असू शकतो. याशिवाय उष्माघाताचे ४१ हजारांहून अधिक रुग्ण आढळले आहेत. केंद्रीय आरोग्यमंत्री जे. पी. नड्डा यांच्या निर्देशानुसार मंत्रालयाने राज्यांच्या आरोग्य विभागांना ‘हीटवेव्ह सीझन २०२४’ संदर्भात सल्ला जारी केला आहे.
उन्हाळ्यातील तापमानाच्या अनुषंगाने देशात हंगामी कमाल तापमान सरासरीपेक्षा जास्त राहण्याची शक्यता आहे. अतिउष्णतेचा आरोग्यावर होणारा परिणाम कमी करण्यासाठी आरोग्य विभागाने तयारी आणि वेळीच प्रतिसाद द्यावा, असे मंत्रालयाने म्हटले आहे.
१ मार्च ते २० जून या कालावधीत भारतभरात उष्माघातामुळे १४३ जणांचा मृत्यू झाला असून उष्माघाताचे ४१ हजार ७८९ रुग्ण आढळले आहेत. तथापि, तज्ञांचा अंदाज आहे की राष्ट्रीय रोग नियंत्रण केंद्राने (एनसीडीसी) व्यवस्थापित केलेल्या राष्ट्रीय उष्णतेशी संबंधित आजार आणि मृत्यू देखरेख प्रणालीकडे राज्यांकडून अपूर्ण डेटा सादर केल्यामुळे उष्णतेच्या लाटेमुळे वास्तविक मृतांचा आकडा जास्त असू शकतो.
एकट्या दिल्लीत उन्हाळ्याच्या कडाक्याच्या उष्णतेमुळे मृतांचा आकडा गुरुवारपर्यंत किमान ५३ वर पोहोचला. आदल्या रात्री वाऱ्याच्या हालचालींमध्ये लक्षणीय वाढ झाल्यानंतर तापमानात नुकतीच घट झाली असली तरी एप्रिलपासून सार्वजनिक रुग्णालये आणि राज्य सरकारने असंख्य मृत्यूंची पुष्टी केली आहे. असा अंदाज आहे की दिल्लीतील तापमानामुळे दीनदयाळ उपाध्याय रुग्णालयात (डीडीयू) नोंदवलेल्या ४० मृत्यूंसह सुमारे १०० जणांचा मृत्यू झाला असावा.
उन्हाळ्याच्या महिन्यांतील मृत्यूंची वास्तविक संख्या आरोग्य सुविधांनी नोंदवलेल्या मृत्यूंपेक्षा जास्त असू शकते, कारण बऱ्याच मृत्यूंची नोंद न होण्याची शक्यता आहे. शिवाय, उच्च तापमान आणि मृत्यू यांच्यात थेट संबंध प्रस्थापित करणे आव्हानात्मक असू शकते.
केंद्रीय आरोग्यमंत्री जे. पी. नड्डा यांनी सध्या सुरू असलेल्या उष्णतेच्या परिस्थितीत केंद्रीय रुग्णालयांना भेटी देऊन बाधित रुग्णांसाठी विशेष व्यवस्था उपलब्ध करून देण्याचे आणि अलीकडच्या काळात उष्माघातामुळे होणाऱ्या मृत्यूंचे प्रमाण निश्चित करण्याचे निर्देश अधिकाऱ्यांना दिले. नड्डा यांनी बाधित व्यक्तींना इष्टतम आरोग्य सेवा प्रदान करण्यासाठी रुग्णालयाच्या तयारीचे महत्त्व अधोरेखित केले.
उत्तर प्रदेश हे सर्वाधिक प्रभावित राज्य म्हणून ओळखले गेले आहे, जिथे ३७ जणांचा मृत्यू झाला आहे, त्यानंतर बिहार, राजस्थान आणि ओडिशा चा क्रमांक लागतो. एनसीडीसीच्या राष्ट्रीय उष्णतेशी संबंधित आजार आणि मृत्यू देखरेख आकडेवारीनुसार १ मार्च ते १९ जून दरम्यान बिहार (१७), राजस्थान (१६) आणि ओडिशा (१३) मृत्यू झाले आहेत.
संबंधित बातम्या