भारताचा शेजारील देश चीनमध्ये घटती लोकसंख्या, वृद्धांची वाढती संख्या आणि तरुणांच्या बेरोजगारीचे वाढते प्रमाण यामुळे तेथील धोरणकर्ते चिंतेत आहेत. लोकसंख्या वाढवण्यासाठी सरकार सर्व व्यवस्था करत आहे. दरम्यान, चिनी कॉलेजांमध्ये शिकणाऱ्या विद्यार्थ्यांमध्ये एक सर्वेक्षण करण्यात आले. यामध्ये समोर आले की, त्यांना रोमँटिक रिलेशनशिपमध्ये काहीच रस नाही. चायना पॉप्युलेशन न्यूजने केलेल्या सर्वेक्षणात असे दिसून आले आहे की ५७ टक्के महाविद्यालयीन विद्यार्थ्यांनी रोमँटिक संबंधांमध्ये रस दाखवला नाही, मुख्यत: अभ्यास आणि नातेसंबंधांचा समतोल राखण्यात येणाऱ्या अडचणींमुळे तसेच रोमँटिक संबंधांबाबत सर्वंकष आणि शास्त्रीय शिक्षण नसल्यामुळे विद्यार्थी त्यात गुंतत नाहीत, असे या अहवालात म्हटले आहे.
ही समस्या लक्षात घेऊन तेथील अनेक नामांकित विद्यापीठांनी आता प्रेमप्रकरणांवर अनेक अभ्यासक्रम सुरू केले आहेत. चिनी विद्यार्थी अभ्यासाबरोबरच रोमान्सलाही महत्त्व देऊ शकतील आणि दोघांमध्ये समतोल प्रस्थापित करू शकतील, असा यामागचा तर्क आहे. चीनमध्ये घटते विवाहदर विक्रमी नीचांकी पातळीवर पोहोचले आहेत. त्याचबरोबर जन्मदरही अत्यंत खालच्या पातळीवर पोहोचला आहे. २०२३ मध्ये चीनची लोकसंख्या २० लाख ८० हजारांनी घटली. सलग दुसऱ्या वर्षी चीनची लोकसंख्या कमी झाली आहे. आकडेवारीनुसार २०२३ मध्ये चीनमध्ये केवळ ९०.२ दशलक्ष मुलांचा जन्म झाला, जो २०१७ च्या निम्मा आहे. २०२३ मध्ये चीनची लोकसंख्या सलग दुसऱ्या वर्षी घटली आहे. आता लोकसंख्या १.४ अब्जांवर आली आहे.
या समस्यांचे दूरगामी परिणाम कमी करण्यासाठी वुहान विद्यापीठ, शियामेन विद्यापीठ आणि तियानजिन विद्यापीठासह अनेक नामांकित चिनी विद्यापीठांनी विवाह आणि प्रेम' (Marriage and Love), 'प्रेमाचे मानसशास्त्र' (The Psychology of Love), 'प्रेमाचे समाजशास्त्र'(The Sociology of Love) असे अभ्यासक्रम सुरू केले आहेत. कमी जन्मदर हा एक गुंतागुंतीचा सामाजिक प्रश्न असून त्यासाठी साध्या आणि अपरिपक्व उपायांऐवजी व्यापक उपाययोजनांची गरज आहे, असा युक्तिवाद हे अभ्यासक्रम देणाऱ्या विद्यापीठांनी केला आहे.
मात्र, विद्यापीठांच्या या उपक्रमांवर इंटरनेटवरही मोठ्या प्रमाणात टीका होत असल्याचे साऊथ चायना मॉर्निंग पोस्टने म्हटले आहे. टीकाकारांचे म्हणणे आहे की सरकारने प्रथम बेरोजगारीच्या गंभीर समस्येकडे लक्ष दिले पाहिजे कारण लग्न आणि मुले होण्यापूर्वी प्रत्येक तरुणासाठी आर्थिक सामर्थ्य आणि आर्थिक स्थैर्य आवश्यक आहे. त्याच्या मते नोकरी नसताना प्रेमात पडणे, लग्न करणे आणि सेक्स करणे आणि मुले होणे ही एक प्रकारची शिक्षा असू शकते.
चीनमधील घटत्या जन्मदराच्या समस्येवर तोडगा काढण्यासाठी राष्ट्रीय आणि स्थानिक सरकारांनी विविध प्रजननवादी धोरणेही आणली आहेत. यात एकापेक्षा जास्त मुले असलेल्या कुटुंबांसाठी रोख सबसिडी देणे आणि गृहनिर्माण प्रोत्साहन देणे देखील समाविष्ट आहे.
संबंधित बातम्या