FACT CHECK: ‘दारू पिऊन लिहिले असेल संविधान’; केजरीवाल यांच्या व्हायरल व्हिडिओचं काय आहे सत्य?
Arvind Kejriwal : 'लाइव्ह हिंदुस्थान'च्या फॅक्ट चेकमध्ये त्यांचा मुद्दा चुकीच्या संदर्भात मांडला जात असल्याचे निदर्शनास आले. अरविंद केजरीवाल हे काँग्रेसच्या घटनेबद्दल म्हणाले, देशाच्या घटनेबद्दल नाही.
दिल्ली विधानसभा निवडणुकीपूर्वी संविधान, बाबासाहेब आंबेडकर, आरक्षण अशा मुद्द्यांवर बरीच चर्चा होत आहे. दलित मतदारांपर्यंत पोहोचण्यासाठी पक्ष एकमेकांना दलितविरोधी सिद्ध करण्याचा प्रयत्न करत आहेत. दरम्यान, आम आदमी पक्षाचे प्रमुख आणि माजी मुख्यमंत्री अरविंद केजरीवाल यांचा एक व्हिडिओ व्हायरल होत आहे, ज्यात ते म्हणत आहेत, 'ज्यांनी संविधान लिहिलं आहे, त्यावेळी त्यांनी दारू प्यायली असेल. मात्र, लाइव्ह हिंदुस्थानने केलेल्या फॅक्ट चेकमध्ये त्यांच्या वक्तव्याचा चुकीचा अर्थ काढला जात असल्याचे समोर आले आहे. अरविंद केजरीवाल हे काँग्रेसच्या घटनेबद्दल म्हणाले, देशाच्या घटनेबद्दल नाही.
गेल्या काही दिवसांपासून अनेकजण अरविंद केजरीवाल यांचा ९ सेकंदाचा व्हिडिओ सोशल मीडियावर शेअर करत आहेत. यामध्ये केजरीवाल जे बोलताना ऐकू येत आहेत, त्या आधारे ते देशाच्या राज्यघटनेच्या निर्मात्यांचा अपमान करत असल्याचा आरोप केला जात आहे. एक्स, यूट्यूब आणि इन्स्टाग्राम सारख्या सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर ही क्लिप मोठ्या प्रमाणात व्हायरल केली जात आहे. केजरीवाल यांनी देशाचे संविधान निर्माते डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचा अपमान केल्याचा आरोप केला जात आहे. 'लाइव्ह हिंदुस्थान'ने जेव्हा हा व्हिडिओ फॅक्ट चेक केला तेव्हा सत्य काही वेगळेच समोर आलं.
कसे समोर आले सत्य?
आम्ही सर्वप्रथम गुगल रिव्हर्स सर्चद्वारे ब्लॅक अँड व्हाईट मध्ये शेअर केल्या जाणाऱ्या क्लिपची फ्रेम शोधली आणि शेअर केल्या जात असलेल्या क्लिपचे फक्त ९ सेकंद सापडले. मग आम्ही तो डीपफेक आहे का हे शोधण्याचा प्रयत्न केला. जेव्हा साइट इंजिनवर क्लिप शोधली तेव्हा त्यात असे म्हटले गेले की ती डीपफेक किंवा एआय जनरेट होण्याची शक्यता केवळ एक टक्के आहे. त्यामुळे हा व्हिडिओ अस्सल असल्याचे समजले, पण संदर्भ अद्याप समजू शकलेला नाही. ९ सेकंदाच्या या व्हिडिओमध्ये अरविंद केजरीवाल या वाक्यासमोर किंवा मागे काय म्हणाले हे तपासणे बाकी होते.
दरम्यान, आम आदमी पक्षाच्या काही नेत्यांनी एक्सवर २० सेकंदाचा हा व्हिडिओ शेअर केला आहे. त्यात केजरीवाल म्हणतात, 'तुम्ही निवडणूक आयोगाचे... या काळात मी सर्व पक्षांची राज्यघटना वाचली आहे. कॉंग्रेसच्या घटनेत म्हटले आहे की, कोणताही काँग्रेसी दारू पिऊ नये. कोणी तरी म्हणत होतं की, ज्यांनी संविधान लिहिलं त्या व्यक्तीने दारू पिऊन लिहिलं असावं.
कसा मिळाला संपूर्ण व्हिडिओ -
आम्हाला या व्हिडिओची थोडी अधिक चौकशी करायची होती जेणेकरून संपूर्ण सत्य समोर येईल. अरविंद केजरीवाल यांच्या टोपीवर लिहिलेला व्हिडिओ आणि 'मैं हूं आम आदमी' वाचून हा व्हिडिओ खूप जुना असल्याचं स्पष्ट झालं. त्यानंतर आम्ही युट्यूबवर जुने व्हिडिओ सर्च केले. केजरीवाल यांच्या मागची झाडे पाहून आम्हाला वाटले की हा व्हिडिओ जंतरमंतर किंवा रामलीला मैदानावरचा असावा, जिथे केजरीवाल पक्ष स्थापन करण्यापूर्वी आंदोलन करत असत आणि त्या दरम्यान ते काँग्रेसवर खूप हल्ला चढवत असत. 'जंतरमंतरवर केजरीवाल २०११' या कीवर्डने आम्ही युट्युबवर सर्च केले. स्क्रॉल करत आम्ही त्या व्हिडिओकडे आलो. हा व्हिडिओ २५ नोव्हेंबर २०१२ रोजी आम आदमी पक्षाच्या यूट्यूब चॅनेलवर अपलोड करण्यात आला होता.
९ सेकेंदाच्या पुढे-मागे काय म्हणाले होते केजरीवाल -
या व्हिडिओतील १७ मिनिटांच्या भाषणात केजरीवाल ४ मिनिटांपासून संविधानावर भाष्य करण्यास सुरुवात करतात, ज्याचा एक अंश शेअर केला जात आहे. काल आपण जी राज्यघटना स्वीकारली ती वेगळ्या प्रकारची आहे. उद्या सकाळी पक्षाच्या संकेतस्थळाचे लोकार्पण करण्यात येणार आहे. त्यावर पक्षाची राज्यघटना टाकली जाईल. पक्षाची राज्यघटना इतर पक्षांपेक्षा कशी वेगळी आहे, हेही आपण पाहू शकता. इतर पक्षांची राज्यघटना खोटी आहे. कॉंग्रेसची राज्यघटना सांगते की, प्रत्येक माणूस चरखा चालवेल, कोणी चालवते का चरख. निवडणूक आयोगाकडे बघा... या काळात मी सर्व पक्षांची राज्यघटना वाचली आहे. कॉंग्रेसची राज्यघटना सांगते की, कोणताही काँग्रेसी दारू पिणार नाही आणि कोणी म्हणत होते की ज्याने संविधान लिहिले त्यानेही दारू प्यायली असावी. कॉंग्रेसची राज्यघटना सांगते की, कोणत्याही काँग्रेसकडे निश्चित उत्पन्नापेक्षा जास्त उत्पन्न नसेल, मला वाटते की प्रत्येकाकडे अधिक उत्पन्न असेल. त्यांची राज्यघटना खोटी आहे. २६ नोव्हेंबर २०१२ रोजी आम आदमी पक्षाची स्थापना झाली.
संपूर्ण भाषण तुम्ही इथे पाहू शकता.
संबंधित बातम्या