महाराष्ट्राच्या आगामी निवडणुकीत मुख्य लढत सत्ताधारी महायुती आणि विरोधकांच्या महाविकास आघाडीमध्ये होणार असली तरी काही छोटे पक्ष व नेते दोन्ही आघाडीचा खेळ बिघडवू शकतात. यात राज ठाकरे (R), ओवैसी(O), जरांगे (J), प्रकाश आंबेडकर (A) यांचा समावेश आहे. हा ROJA फॅक्टर मोठी उलथापालथ घडवण्याची शक्यता आहे.
महायुतीतील भाजप, शिंदेसेना आणि अजित पवारांच्या राष्ट्रवादीत जागावाटपाबाबत जोरदार मंथन सुरू असून लवकरच या पक्षांमध्ये जागावाटप होईल, अशी अपेक्षा आहे. महाविकास आघाडीतील घटक पक्षांमध्ये (काँग्रेस, ठाकरेंची शिवसेना आणि शरद पवार यांचा राष्ट्रवादी) जागावाटपही अद्याप झालेलं नाही. तेथेही चर्चा अंतिम टप्प्यात असून दिवाळीपूर्वी आठवडाभरात जागावाटपाचा तिढा सुटण्याची शक्यता आहे.
महाविकास आघाडीत २०० जागांवर सहमती झाल्याचे शरद पवार यांनी म्हटले आहे. तर दुसरीकडे भाजप जवळपास १२५ जागांवर उमेदवार उभे करणार असल्याची चर्चा आहे. आतापर्यंत पक्षाच्या केंद्रीय निवडणूक समितीने १०० नावांवर चर्चा केली आहे. २०१९ मध्ये समोर आलेली ही नावे आहेत. २०१९ मध्ये भाजपला १०५ तर संयुक्त शिवसेनेला ५६ जागा मिळाल्या होत्या. विरोधी पक्ष राष्ट्रवादी (तत्कालीन युनायटेड) ने ५४ तर काँग्रेसने ४४ जागा जिंकल्या. आता शिवसेना आणि राष्ट्रवादी चे दोन तुकडे झाले आहेत. दोन्ही आघाडीत प्रत्येक गट असल्याने मतदारांची भूमिका काय असेल हे पाहणे औत्सुक्याचे ठरणार आहे. सध्या छोट्या पक्षांनी दोन्ही आघाडीला टेन्शन दिले आहे.
लोकसभा निवडणुकीत राज ठाकरे भाजपसोबत होते, पण यावेळी त्यांचा पक्ष महाराष्ट्र नवनिर्माण सेनेने अनेक ठिकाणी उमेदवारांची घोषणा करत आगामी निवडणूक स्वबळावर लढण्याचे संकेत दिले आहेत. मनसे अध्यक्ष राज ठाकरे यांनी विधानसभा निवडणूक कोणत्याही आघाडीशिवाय स्वबळावर लढवणार असल्याचे जाहीर केले आहे. आम्ही पूर्ण उत्साहाने निवडणूक लढवू. निवडणुकीनंतर त्यांचा पक्ष सत्तेत येणार आहे. सर्व राजकीय पक्षांमध्ये मनसे सर्वाधिक जागा लढवणार आहे. २००६ मध्ये स्थापन झालेल्या मनसेने २०१४ आणि २०१९ मध्ये २८८ सदस्यांच्या विधानसभेच्या निवडणुकीत प्रत्येकी एक जागा जिंकली होती. २०१९ मध्ये पक्षाला २.२५ टक्के, तर २०१४ मध्ये ३.१५ टक्के मते मिळाली होती. उद्धव यांच्या शिवसेनेशी त्यांची राजकीय मुळं जोडली गेल्यामुळे ठाकरे शिवसेनेच्या मतांवर गदा आणतील, असं मानलं जात आहे.
हैदराबादचे खासदार असदुद्दीन ओवेसी आणि त्यांचा पक्ष एआयएमआयएम हे देखील महाराष्ट्रात छाप पाडू शकतो. ओवैसी यांचा पक्ष मुस्लिमबहुल मतदारसंघात निवडणूक लढवत आहे. २०१९ मध्ये एमआयएमने ४४ जागांवर उमेदवार उभे केले होते, त्यापैकी दोन आमदार विजयी झाले आणि पक्षाला १.३४ टक्के मते मिळाली. यापूर्वी २०१४ मध्ये एमआयएमचे दोन आमदार विजयी झाले होते आणि त्यांना ०.९३ टक्के मते मिळाली होती. यावेळी एमआयएम मराठा चळवळीचे कार्यकर्ते मनोज जारंगे यांच्याशी युती करू शकते, ज्यांनी निवडणूक लढवण्याची घोषणा केली आहे.
मनोज जरांगे यांची मराठा समाजात आणि विशेषतः तरुण मराठ्यांमध्ये लोकप्रियता आहे. त्यांनी विद्यमान सरकारविरोधात निवडणूक लढविण्याची घोषणा केली आहे. मराठ्यांमध्ये लोकप्रिय असल्याने मनोज जारंगे मराठवाड्याचे निवडणूक समीकरण बिघडवू शकतात. राज्याच्या एकूण लोकसंख्येत मराठ्यांची संख्या ३२ टक्के आहे. २०१९ च्या निवडणुकीत मराठा समाजाचे बहुमत एनडीएच्या बाजूने होते पण २०२४ च्या लोकसभा निवडणुकीत मराठा समाजात एनडीए आघाडीबद्दल नाराजी होती. त्यामुळे राज्यात भाजप आणि मित्रपक्षांना नुकसान सोसावे लागले.
२०१९ मध्ये एनडीएने मराठवाड्यातील सर्व जागा जिंकल्या होत्या, पण यावेळी या भागात भाजपचे अनेक दिग्गज निवडणूक हरले. जरांगे यांच्या निवडणुकीच्या रिंगणात उतरण्यामुळे एनडीएच्या व्होट बँकेला धक्का बसू शकतो, असे मानले जात आहे. जरांगे पहिल्यांदाच निवडणूक लढवत आहेत. आता प्रश्न फक्त मराठ्यांचा नाही. आता आम्ही मुस्लिम, दलित आणि शेतकऱ्यांना एकत्र करून महायुतीचे सरकार उलथवून टाकू. दरम्यान, एमआयएमचे नेते इम्तियाज जलील यांनी मनोज जरांगे यांच्यासोबत युती करण्याचे संकेत दिले आहेत. जलील यांनी मंगळवारी सायंकाळी जालना जिल्ह्यातील अंतरवली सराटी गावात जाऊन जरांगे यांची भेट घेतली. ही युती झाली तर दोन्ही मोठ्या आघाडींना (एनडीए आणि इंडिया) फटका बसू शकतो.
मनोज जरांगे यांची भूमिका महायुतीला धोका बनणार आहे, तर संविधान निर्माते डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचे पणतू प्रकाश आंबेडकर यांची वंचित बहुजन आघाडी महाविकास आघाडीच्या मार्गात अडथळा ठरू शकते. लोकसभा निवडणुकीत आंबेडकरांना इंडिया आघाडीशी मैत्री करायची होती, पण जागावाटपाबाबत एकमत न झाल्याने ही मैत्री तुटली.
मात्र, प्रकाश आंबेडकरांना लोकसभा निवडणुकीत फारसा प्रभाव पाडता आला नाही. त्यांच्या पक्षाने ३८ जागा लढविल्या. त्यापैकी केवळ दोनच उमेदवारांचे डिपॉझिट वाचवू शकले. खुद्द प्रकाश आंबेडकर यांचा अकोला मतदारसंघातून दारुण पराभव झाला. ते २,७६,७४७ मतांसह तिसऱ्या स्थानावर राहिले होते. मात्र विधानसभा निवडणुकीचे समीकरण वेगळे आहे. प्रकाश आंबेडकर हे यात एक घटक असून ते दलितांमध्ये लोकप्रिय आहेत, असे जाणकारांचे मत आहे. २०१४ मध्ये पक्षाला दोन जागा मिळाल्या होत्या आणि ०.६२ टक्के मते मिळाली होती, जी २०१९ मध्ये वाढून ४.५७ टक्के झाली.