Walmik Karad : गोपीनाथ मुंडेंचा घरगडी ते परळीचे शक्तिकेंद्र; वाल्मिकचा ‘आका’ पर्यंतचा प्रवास कसा झाला?
Walmik Karad : कराड गुन्हेगारी तपासाच्या जाळ्यात अडकला असून, त्यात अवाडा ग्रुप या अक्षय ऊर्जा कंपनीकडून दोन कोटी रुपयांची खंडणी मागण्यात आली आहे. कधीकाळी भाजपचे दिवंगत नेते गोपीनाथ मुंडे यांचा घरगडी असणारा वाल्मिक कराड हा परळी आणि बीडमधील महत्त्वाचा सत्ताकेंद्र झाला होता.
बीड जिल्ह्यातील भगवानबाबा गडावर २०२४ मध्ये झालेल्या दसरा मेळाव्यात भारतीय जनता पक्षाच्या नेत्या पंकजा मुंडे व्यासपीठावर प्रमुख नेत्यांची ओळख करून देण्यासाठी उभ्या राहिल्या, तेव्हा त्यांच्यासमोरील गर्दीतून जोरदार घोषणा करण्यात आल्या. सर्वांनी वाल्मिक कराड बाबत विचारले. 'ज्यांच्याशिवाय धनंजय मुंडे यांचे पान हलत नाही, ते वाल्मिक कराड कुठे आहेत?', अशा शब्दांत पंकजा मुंडे यांनी उपस्थितांच्या घोषणांना प्रत्युत्तर दिले. त्यावेळी कराड प्रेक्षकांमध्ये बसले होते
त्यांचे चुलत बंधू, राष्ट्रवादीचे ज्येष्ठ नेते आणि मंत्री धनंजय मुंडे व्यासपीठावर अस्वस्थ दिसत असल्याने उपस्थितांनी ही विचारणी केली होती. पंकजा यांचे वक्तव्य अतिशयोक्ती नाही. वर्षानुवर्षे कराड हा धनंजय यांचा उजवा हात आहे. सत्तेच्या सान्निध्यामुळे बीडमध्ये त्यांची ताकद वाढली, पण मंगळवारी कराड संतोष देशमुख हत्यांया प्रकरणात पोलिसांसमोर शरण आला.
अनेक आठवडे पोलिसांपासून दूर राहिल्यानंतर त्याने पुण्यातील राज्य गुन्हे अन्वेषण विभागाच्या (सीआयडी) विशेष तपास पथकासमोर (एसआयटी) शरणागती पत्करली. आपल्या एका समर्थकाने चालविलेल्या स्कॉर्पिओमधून ते सीआयडीच्या पाषाण कार्यालयात पोहोचले. (त्यांच्याकडे भरगच्च गाड्यांचा ताफा आहे.) याआधी काही मिनिटांपूर्वी त्यांनी आपल्या समर्थकांना एक व्हिडिओ जारी करत म्हटले होते की, "अटकपूर्व जामीन मिळण्याचा अधिकार असूनही मी पोलिसांसमोर शरण येत आहे. दोषी आढळल्यास मी कोणत्याही शिक्षेला सामोरे जाण्यास तयार आहे.
९ डिसेंबर रोजी मसाजोग गावचे सरपंच संतोष देशमुख यांच्या हत्येशी संबंधित असलेल्या बीडमधील अवाडा ग्रुप या अक्षय ऊर्जा कंपनीकडून दोन कोटी रुपयांची खंडणी मागितल्यासह ५० वर्षीय कराड गुन्हेगारी तपासाच्या जाळ्यात अडकले आहेत. ही हत्या उघडकीस आल्यापासून विरोधक धनंजय मुंडे यांच्या राजीनाम्याची मागणी करत आहेत.
कराड परळतील शक्तीकेंद्र कसे बनले ?
कराड यांचा बीड जिल्ह्यातील पांगरी या छोट्याशा गावातून या भागातील सर्वात बलाढ्य व्यक्तिमत्त्व बनण्यापर्यंतचा प्रवास लक्षणीय आहे. एका गरीब कुटुंबात जन्मलेले ते एसएससीची परीक्षा उत्तीर्ण झाल्यानंतर १९९० च्या दशकात पांगरीपासून १० किलोमीटर अंतरावर असलेल्या परळीत स्थायिक झाले. मुंडे दांपत्याचे मूळ गाव असलेल्या परळी येथे त्यांनी वैद्यनाथ महाविद्यालयातून एचएससीचे शिक्षण घेतले. त्यानंतर ते धनंजय मुंडे यांचे काका दिवंगत भाजपचे ज्येष्ठ नेते गोपीनाथ मुंडे यांचे घरकाम बनले, ज्यांच्या आश्रयाने कराड यांचे भवितव्य घडणार होते.
सुरवातीला छोट्या-छोट्या कामांची जबाबदारी सांभाळणाऱ्या कराड यांनी मुंडे यांचा विश्वास पटकन मिळवला; एकदा घरात शिरल्यानंतर ते धनंजय यांचे वडील मुंडे यांचे बंधू पंडित अण्णा मुंडे यांच्या संपर्कात आले. नव्वदच्या दशकाच्या मध्यात वैद्यनाथ महाविद्यालयाच्या व्यवस्थापकीय मंडळाच्या निवडणुकीदरम्यान झालेल्या गोळीबाराच्या घटनेनंतर ते कुटुंबातील निकटवर्तीयांपैकी एक बनले.
गोपीनाथ मुंडे यांच्या अध्यक्षतेखाली आणि टी. पी. मुंडे (मुंडे कुटुंबाशी संबंधित नसलेल्या) या दोन गटांमध्ये हाणामारी झाली. पोलिसांना गोळीबार करावा लागला, त्यात कराडही जखमी झाले,' अशी आठवण एका गावकऱ्याने नाव न छापण्याच्या अटीवर सांगितली.
परिणामी पंडित अण्णांनी गोपीनाथ मुंडे यांच्या इच्छेविरुद्ध कराड यांना २००१ मध्ये नगरपरिषदेची निवडणूक लढविण्यास मदत केली. कराड पहिल्यांदाच नगरसेवक म्हणून निवडून आले आणि नगरपरिषदेचे उपसभापतीही झाले; यामुळे भविष्यात धनंजय यांच्याकडे प्रमुख विश्वासू म्हणून पाहणाऱ्या धनंजय यांच्याशी जवळीक साधण्याचा मार्ग मोकळा झाला.
वाल्मीकचा अण्णा ते आकां प्रवास कसा झाला -
नव्वदच्या दशकाच्या मध्यात त्यांनी परळी औष्णिक प्रकल्पात छोटी-मोठी कंत्राटे घेण्यास सुरुवात केली होती आणि निष्ठावंतांचे स्वत:चे जाळे उभे केले होते. जेव्हा त्यांनी सार्वजनिक पदाची सूत्रे हाती घेतली, तेव्हा त्यांचे समर्थक त्यांना "अण्णा" म्हणू लागले.
गोपीनाथ मुंडे आणि पंडित अण्णा मुंडे यांच्यातील समीकरणात समतोल राखण्यात कराड यशस्वी झाले. नंतर भावांमध्ये मतभेद वाढल्यानंतर कराड यांनी धनंजय मुंडे यांच्याशी युती करण्याचा निर्णय घेतला,' अशी माहिती परळीतील एका भाजप नेत्याने नाव न छापण्याच्या अटीवर दिली.
बीडच्या राजकीय पटलावर आपले स्थान भक्कम करण्याच्या दिशेने कराड यांचे हे पहिले पाऊल होते. २०१३ मध्ये धनंजय यांनी भाजपला सोडचिठ्ठी देत राष्ट्रवादीत प्रवेश केला, तेव्हा कराड त्यांच्या पाठोपाठ आले होते. त्या वर्षी पहिल्यांदाच राष्ट्रवादीने परळी नगरपरिषदेतून भाजपला पराभूत केले.
कराड यांनीच भाजपच्या २५ नगरसेवकांना गोव्यात नेऊन आठवडाभर ठेवले होते. परळीत परतल्यावर सर्वांनी राष्ट्रवादीला मतदान केले आणि पहिल्यांदाच पक्षाध्यक्षाची निवड झाली. तेव्हापासून स्थानिक स्वराज्य संस्थेवर राष्ट्रवादीचे नियंत्रण आहे,' असे एका गावकऱ्याने नाव न छापण्याच्या अटीवर 'मटा'ला सांगितले.
घोटाळे व्यवहार, सत्तेत वाढ
कराड यांच्या चढाईवर खुनाचा प्रयत्न, खंडणी, फसवणूक, दंगल अशा एकूण १५ गुन्ह्यांची वाढती यादी होती. कराड यांनी मध्यस्थांमार्फत आपल्या राजकीय विरोधकांवर २५ हून अधिक एफआयआर दाखल करून किंगमेकर आणि अंमलबजावणी करणारे अशी आपली प्रतिष्ठा पक्की केली.
सरपंच देशमुख यांच्या हत्येसंदर्भातील एफआयआरमध्ये कराड यांचे नाव समोर आले नसले, तरी बीडमधील भाजपच्या एका आमदाराने या प्रकरणात (अक्षय ऊर्जा कंपनीकडून दोन कोटी रुपयांची खंडणी वगळता) कराड यांचा सहभाग असल्याचा आरोप केला आहे.
अटकेपासून वाचण्यासाठी कराड हा ९ डिसेंबर रोजी देशमुख यांच्या हत्येनंतर ११ डिसेंबर रोजी बेपत्ता झाला होता आणि उज्जैनपर्यंत पसरलेला मार्ग सोडून त्याने महांकाळ मंदिरात दर्शन घेतल्यानंतर चा फोटो सोशल मीडियावर पोस्ट केला होता. या फोटोत कराडचे बॉडी गार्ड बनून दोन कॉन्स्टेबल त्यांचा दबदबा दर्शवताना दिसत आहेत.
कराडच्या अटकेवरून राजकीय वातावरण तापू लागल्याने त्याच्या आत्मसमर्पणापूर्वी त्याचा शोध घेण्यासाठी स्थानिक पोलिस आणि सीआयडीअधिकाऱ्यांची नऊ पथके तैनात करण्यात आली होती.
धनंजय मुंडेंच्या व्यवसायात भागीदारी -
कराड यांचे व्यावसायिक व्यवहार त्यांना मुंडेयांच्याशी आणखी गुंतवून ठेवतात. धनंजय यांची पत्नी राजश्री यांच्या नावाने नोंदणीकृत जगमित्र शुगर मिल्स लिमिटेड आणि व्यंकटेश्वर इंडस्ट्रियल सर्व्हिसेस प्रायव्हेट लिमिटेड या दोन कंपन्यांमध्ये ते सहसंचालक आहेत. या दोघांची परळीत साखर कारखान्यासाठी खरेदी केलेली ८८ एकर जमीन आहे.
कराड यांचा प्रभाव इतका आहे की, २०२३ मध्ये महाराष्ट्राचे तत्कालीन मुख्यमंत्री एकनाथ सिंदे यांनी परळीत 'शासन अपल्यादारी' आयोजित केल्याबद्दल त्यांचे जाहीर कौतुक केले होते. कराड यांनी आपल्या सोशल मीडिया प्रोफाइलमध्ये बीड जिल्ह्यातील लाडकी बहिन योजनेचे 'अध्यक्ष' असल्याचे जाहीर केले आहे. ते बीड जिल्हा नियोजन व विकास समितीचे सदस्य आहेत.
संबंधित बातम्या