EVM vs Ballot Paper: ईव्हीएम आणि बॅलेट पेपरमध्ये नेमका फरक काय, कोणते अधिक फायदेशीर? वाचा
Difference between Electronic Voting Machines and Ballot Papers: इलेक्ट्रॉनिक व्होटिंग मशीन म्हणजेच ईव्हीएम आणि बॅलेट पेपरमध्ये नेमका फरक काय? हे जाणून घेऊयात.
Electronic Voting Machines vs Ballot Papers: मतदान हा प्रत्येक लोकशाही प्रक्रियेचा आधारस्तंभ आहे. मात्र, गेल्या काही वर्षांमध्ये मतदानासाठी वापरल्या जाणाऱ्या पद्धतींमध्ये बरेच बदल करण्यात आले. देशातील पहिली सार्वत्रिक निवडणूक घेण्यासाठी मतपत्रिकेचा म्हणजेच बॅलेट पेपरचा वापर करण्यात आला. त्यानंतर तंत्रज्ञानाच्या प्रगतीमुळे भारतासह अनेक देशांत ईव्हीएम मशीनचा वापर करण्यात आला. मात्र, महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुकीच्या निकालानंतर राज्यात बॅलेट पेपरवर निवडणूक घेण्यात यावी, अशा मागणीने जोर धरला आहे. दरम्यान, ईव्हीएम आणि बॅलेट पेपर यांच्यात नेमका फरक काय आहे? तसेच दोन्ही पद्धतींमधील फायदे आणि तोटे काय आहेत? हे जाणून घेऊयात.
बॅलेट पेपर विरुद्ध ईव्हीम मशीन: पद्धत
- बॅलेट पेपर पद्धतीत मतदारांना मतपत्रिका दिली जाते, यावर उमेदवारांची नावे आणि त्यांच्या पक्षांच्या चिन्हांची यादी असते. मतदार आपल्या आवडीच्या उमेदवाराच्या नावासमोर खूण करतात आणि त्यानंतर मत्रपत्रिका दुमडून सुरक्षित मतपेटीत टाकतात. मग या मतपत्रिकेत कोणत्या उमेदवारांना किती मत मिळाली आहेत, याची गणना केली जाते.
- बॅलेट पेपरच्या तुलनेत ईव्हीएम मशीन अधिक जलद आहे, ज्यात मतदाराला आपल्या आवडत्या उमेदवारासमोरील बटण दाबायचे असते. त्यानंतर त्याचे मत इलेक्ट्रॉनिक स्वरूपात नोंदवले जाते.
बॅलेट पेपर विरुद्ध ईव्हीम मशीन: फायदे आणि तोटे
- बॅलेट पेपरमध्ये मतदाराला स्वत:च्या मताची खात्री मिळते. बॅलेट पेपरमुळे कोणत्याही प्रकारचा गैरव्यवहार होण्याची शक्यता फार कमी असते. परंतु, ही प्रक्रिया वेळखाऊ आणि खर्चिक आहे. या पद्धतीमुळे मत मोजण्यास जास्त वेळ लागतो. तसेच मनुष्यबळाची आवश्यकता असल्याने निकाल जाहीर करण्यास उशीर होतो.
- व्हीएममुळे मतमोजणीचे काम अधिक वेगाने होते. तसेच मानवी चुका टळतात. ईव्हीएममशीनमुळे छपाई खर्च आणि कर्मचाऱ्यांची गरज कमी होऊन ही पद्धत दीर्घकाळासाठी फायदेशीर ठरते. पंरतु, गेल्या अनेक वर्षांपासून ईव्हीएमच्या सुरक्षिततेबाबत प्रश्न उपस्थित केले जात आहेत. ईव्हीएम ही तांत्रिक मशीन असून त्यात छेडछाड केली जाऊ शकते, असे तज्ज्ञांचे मत आहे.
महाराष्ट्रात नुकतीच विधानसभेसाठी निवडणूक झाली. या निवडणुकीत महायुतीला घवघवीत यश मिळाले आहे. महायुतीला एकूण २३३ जागांवर विजय मिळवता आला आहे. तर, महाविकास आघाडीने फक्त ५० जागा जिंकल्या. केंद्रीय निवडणूक आयोगाने जारी केलेल्या आकडेवारीनुसार, भाजपला १३२ जागेवर विजय मिळवता आहे. तर, त्यांचा मित्रपक्ष असलेल्या शिंदे आणि अजित पवार गटाला अनुक्रमे ५७ आणि ४१ जागेवर विजय मिळवता आला. दुसरीकडे, महाविकास आघाडीतील घटक पक्ष काँग्रेला १६ जागा मिळाल्या. तर, ठाकरे गट आणि शरद पवार गटाला अनुक्रमे २० आणि १० जागा जिंकत्या आल्या.
