World Mental Health Day: आपले मानसिक आरोग्य चांगले ठेवतात हे पदार्थ, आहारात करा समावेश
World Mental Health Day 2024: एखादी व्यक्ती काय खात आहे याचा थेट परिणाम त्याच्या शारीरिक आरोग्यावरच नाही तर मानसिक आरोग्यावरही होतो. आपले मानसिक आरोग्य चांगले ठेवण्यासाठी काही पदार्थांचा आहारात समावेश केला पाहिजे.
Foods to Boost Mental Health: दरवर्षी १० ऑक्टोबर हा दिवस जागतिक मानसिक आरोग्य दिन म्हणून साजरा केला जातो. जागतिक मानसिक आरोग्य साजरा करण्यामागचा उद्देश लोकांना त्यांच्या मानसिक आरोग्याबद्दल जागरूक करणे आणि मानसिक आजारांबद्दल माहिती देणे हा आहे.
जसे तुम्ही अन्न खाता तसे मन होते, असे लोकांना म्हणताना तुम्ही ऐकले असेल. ही म्हणही वैद्यकीय विश्वानुसार तपासून पाहिली तर ती एकदम फिट बसते. खरं तर एखादी व्यक्ती काय खात आहे याचा थेट परिणाम त्याच्या शारीरिक आरोग्यावरच नाही तर मानसिक आरोग्यावरही होतो. नैराश्य, चिंता आणि अनेक गंभीर मानसिक समस्या अन्नाशी संबंधित आहेत. योग्य आणि संतुलित आहाराद्वारे व्यक्ती अनेक मानसिक समस्या टाळू शकते. व्हिटॅमिन बीच्या कमतरतेमुळे संभ्रमाची स्थिती निर्माण होते. त्याचबरोबर अँटिऑक्सिडेंट पदार्थांमुळे शरीरात हॅपी हार्मोन्सचा स्राव वाढतो. त्याचप्रमाणे इतर जीवनसत्त्वे, खनिजे आणि प्रथिने देखील मानसिक आरोग्य योग्य ठेवण्यास भूमिका बजावतात. शरीराला ही सर्व पोषक तत्वे अन्नातून मिळतात. जागतिक मानसिक आरोग्याच्या या खास दिनानिमित्ताने जाणून घ्या काही पदार्थांचा आपल्या दिनचर्येत समावेश करून आपले मानसिक आरोग्य कसे राखू शकता.
फळ आणि भाज्या
फळे आणि भाज्यांचे सेवन केवळ शारीरिकच नव्हे तर मानसिक आरोग्यासाठीही खूप महत्वाचे आहे. ज्याप्रमाणे हिरव्या पालेभाज्यांमध्ये अँटी डिप्रेशन गुणधर्म असतात. त्याचप्रमाणे मानसिक आरोग्य राखण्यातही अनेक फळे महत्त्वाची भूमिका बजावतात. तथापि, वनस्पती-आधारित आहाराचा अवलंब करताना, एखाद्या व्यक्तीने विशेष काळजी घेतली पाहिजे की त्याच्या आहारात रिफाइंड आणि प्रोसेस्ड गोष्टींचा समावेश नाही. मानसिक आरोग्यासाठी तुम्ही केळी, एवोकॅडो, गाजर, टोमॅटो, पालक आणि इतर हिरव्या पालेभाज्यांचा आहारात समावेश करू शकता.
संपूर्ण धान्य
संपूर्ण धान्य म्हणजेच संपूर्ण धान्याचे सेवन शरीरासाठी खूप चांगले मानले जाते. त्यांना जटिल कार्बोहायड्रेटच्या श्रेणीत ठेवले जाते. ते शरीरात सेरोटोनिनचा स्राव वाढवतात, ज्यामुळे मन प्रसन्न राहते. त्या तुलनेत पीठ, पांढरा तांदूळ, मैदा आणि ब्रेड हे साधे कार्बोहायड्रेट असतात, ज्याचा शरीराला फायदा होत नाही. त्याऐवजी काही परिस्थितीत साधे कार्बोहायड्रेट्स शरीराला हानी पोहोचवतात. दलिया, बीन्स, ब्राऊन शुगर, सोया आणि ओट्स संपूर्ण धान्याची चांगली उदाहरणे आहेत. सोयाबीनमध्ये फायबर आणि अँटीऑक्सिडंट्स असतात, जे स्मरणशक्ती मजबूत करतात.
नट्स आणि अक्रोड
न्यूट्रिएंट्स या वैज्ञानिक नियतकालिकात प्रसिद्ध झालेल्या एका अभ्यासानुसार, जे लोक कोणत्याही प्रकारचे नट्स म्हणजेच ड्रायफ्रूटचे नियमित सेवन करतात त्यांना नैराश्य येण्याची शक्यता इतरांपेक्षा कमी असते. यापैकी सर्वात फायदेशीर म्हणजे अक्रोड खाणे. नट्समध्ये अनसॅच्युरेटेड फॅट असते. संशोधनात असे सूचित केले गेले आहे की जे लोक जास्त अनसॅच्युरेटेड फॅट आणि कमी सॅच्युअरेटेड फॅट खातात त्यांना चिंता होण्याचा धोका देखील कमी असतो. ऑलिव्ह ऑईल, फ्लेक्स सीड आणि नट्समध्ये ओमेगा ३ फॅटी अॅसिड असतात, जे मेंदूचे आरोग्य चांगले ठेवण्यास मदत करतात.
दही आणि इतर दुग्धजन्य पदार्थ
चांगल्या आरोग्यासाठी दही किती फायदेशीर आहे हे सर्वांनाच माहित आहे. मानसिक आरोग्य योग्य ठेवण्यासाठीही दही महत्त्वाची भूमिका बजावते. प्रोबायोटिक दही तणाव, चिंता आणि नैराश्य कमी करण्यास मदत करते. व्हिटॅमिन बी १२ मेंदूच्या आरोग्यामध्ये खूप महत्वाची भूमिका बजावते. पनीर हा त्याचा चांगला स्रोत आहे. त्याचप्रमाणे, दुग्धजन्य पदार्थ रक्तातील ट्रिप्टोफेनची पातळी वाढवतात, ज्यामुळे चांगली झोप येते, जे मानसिक आरोग्य राखण्यासाठी आवश्यक आहे.
चिया सीड्स
लोह, कॅल्शियम, प्रथिने, हेल्दी फॅट आणि व्हिटॅमिन बी मध्ये समृद्ध असतात. मानसिक आरोग्य योग्य ठेवण्यासाठी हे सर्व पोषक घटक महत्त्वाची भूमिका बजावतात. दैनंदिन आहारात चिया सीड्सचा समावेश केल्यास न्यूरोट्रांसमीटरचे कार्य योग्य राहण्यास मदत होते. हे सेरोटोनिनचा स्राव वाढविण्यास देखील उपयुक्त आहे, ज्यामुळे मूड सुधारतो. याशिवाय यात आढळणारे ओमेगा-३ फॅटी अॅसिड तणाव आणि चिंतेचा धोका कमी करतात.
(Disclaimer : या लेखात देण्यात आलेली माहिती ही सर्वसामान्य ज्ञानावर आधारित असून 'हिंदुस्तान टाइम्स मराठी' याची पुष्टी करत नाही. अवलंब करण्यापूर्वी तज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा.)
संबंधित बातम्या