Causes and Treatment of Cerebral Palsy: आपला मेंदू संपूर्ण शरीरावर नियंत्रण ठेवतो. त्यात काही चूक झाली तर त्याचा परिणाम संपूर्ण आयुष्यावर होतो. गर्भाच्या मेंदूला होणारे कोणतेही नुकसान, विशेषत: गर्भधारणेदरम्यान हा धोका वाढतो. असाच एक मेंदूचा आजार म्हणजे सेरेब्रल पाल्सी. सेरेब्रल पाल्सी मुले आणि प्रौढ दोघांनाही प्रभावित करते. या आजाराबाबत जनजागृती करण्यासाठी दरवर्षी ६ ऑक्टोबर रोजी जागतिक सेरेब्रल पाल्सी दिन साजरा केला जातो. जागतिक सेरेब्रल पाल्सी दिन ही २०१२ मध्ये सुरू झालेली जागतिक चळवळ आहे. सेरेब्रल पाल्सी असलेल्या लोकांना, त्यांचे कुटुंबीय, समर्थक आणि १०० हून अधिक देशांतील संस्थांना एकत्र आणण्याचा या विशेष दिवसाचा उद्देश आहे.
सेरेब्रल पाल्सी हे एक शारीरिक व्यंग आहे, जे हालचाल आणि स्थितीवर परिणाम करते. सेरेब्रल पाल्सी असलेल्या बऱ्याच लोकांना दृष्टी, ऐकणे, बोलणे आणि हालचाल या समस्या असतात. त्याचे परिणाम एका हाताच्या कमकुवतपणापासून ते ऐच्छिक हालचालींच्या अभावापर्यंत असू शकतात.
सेरेब्रल पाल्सी ही लहान मुलांना प्रभावित करणारी एक सामान्य शारीरिक व्यंग आहे. सेरेब्रल पाल्सी जेव्हा मेंदूच्या काही भागांना नुकसान होते तेव्हा होतो. हे क्षेत्र स्नायूंच्या हालचाली नियंत्रित करतात. त्या भागांचा पाहिजे तसा विकास होत नाही. हे बालपणातील अपंगत्वाचे प्रमुख कारण आहे. लक्षणे आणि परिणाम मोठ्या प्रमाणात बदलू शकतात. त्यामुळे उपचार पद्धतीही भिन्न आहेत.
सेरेब्रल पाल्सी ही एक न्यूरोलॉजिकल स्थिती आहे जी स्नायू टोन, पोश्चर आणि हालचाल विकारांसह प्रस्तुत करते. हे गर्भाच्या विकासादरम्यान मेंदूला झालेल्या नुकसानाचा किंवा इतर काही विकासात्मक अपंगत्वाचा परिणाम आहे. त्यामुळे मेंदूच्या विकासावर परिणाम होतो. त्याची लक्षणे बालपणातच दिसून येतात. हे व्यक्तिपरत्वे मोठ्या प्रमाणात बदलू शकतात.
सेरेब्रल पाल्सीची विविध लक्षणे असू शकतात. काही हालचालींवर परिणाम करतात, तर काही शरीराचे काही भाग, दिसणे आणि वागणूक प्रभावित करतात. असामान्यपणे लहान डोके (मायक्रोसेफली) किंवा असामान्यपणे मोठे डोके (मॅक्रोसेफली) असू शकते. यामुळे, मुले खूप आक्रमक होऊ शकतात किंवा अजिबात प्रतिसाद देत नाहीत. हायपोटोनिया म्हणजेच स्नायूंचा टोन कमी होऊ शकतो. यामुळे संपूर्ण शरीराचा विकासही मंदावतो .
इतर घटनांमुळे जन्मानंतर लहान मुलांमध्ये सीपी विकसित होऊ शकते. हे सहसा दुखापतीशी संबंधित असतात. अपघाती जखम, शारीरिक शोषण, गुदमरणे, मेंदूमध्ये किंवा आजूबाजूला संसर्ग, पक्षाघात, रक्तस्त्राव, कावीळ ही देखील कारणे असू शकतात.
सेरेब्रल पाल्सी पूर्णपणे बरा होऊ शकत नाही. लक्षणे आणि परिणामांवर उपचार केले जाऊ शकतात. त्याचे उपचार देखील लक्षणांच्या तीव्रतेवर अवलंबून असतात. औषधे अपस्मार, आक्षेप आणि इतर परिणामांवर उपचार करू शकतात. शस्त्रक्रियेमुळे स्नायूंच्या उबळ कमी होण्यास मदत होते. शस्त्रक्रियेने सांधे आणि मणक्याच्या समस्याही दूर होऊ शकतात.
सेरेब्रल पाल्सीसाठी स्पीच थेरपी मध्ये मदत करण्यासाठी इलेक्ट्रिकल ब्रेन स्टिम्युलेटर इम्प्लांट करणे देखील समाविष्ट आहे जेव्हा त्यांच्या बोलण्याच्या क्षमतेवर परिणाम होतो.
(Disclaimer : या लेखात देण्यात आलेली माहिती ही सर्वसामान्य ज्ञानावर आधारित असून 'हिंदुस्तान टाइम्स मराठी' याची पुष्टी करत नाही. अवलंब करण्यापूर्वी तज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा.)