GK: विजेच्या तारेवर बसूनसुद्धा पक्ष्यांना का लागत नाही करंट? काय आहे शास्त्रीय कारण?
Scientific Reasons In Marathi: विजेच्या तारांच्या संपर्कात आल्यावर विजेचा धक्का लागून मानवांचा मृत्यूही होऊ शकतो, परंतु पक्ष्यांवर अजिबात परिणाम होत नाही. पण असे का होते असा प्रश्न तुम्हाला पडला असेल.
Why Birds Don't Get Shocked In Marathi: जगभरात अनेक प्रकारचे पक्षी आढळतात. तुम्ही पहाटे पक्ष्यांचा किलबिलाट ऐकला असेल. तुमच्या लक्षात आले असेल की पक्षी अनेकदा विजेच्या तारांवर बसतात. विजेच्या तारांच्या संपर्कात आल्यावर विजेचा धक्का लागून मानवांचा मृत्यूही होऊ शकतो, परंतु पक्ष्यांवर अजिबात परिणाम होत नाही. पण असे का होते असा प्रश्न तुम्हाला पडला असेल. पक्ष्यांना विजेचा धक्का का लागत नाही? किंबहुना त्यामागे विज्ञान आहे. चला सविस्तर जाणून घेऊया...
तुम्हाला हे माहित असले पाहिजे की कोणत्याही विद्युत उपकरणाला दोन तारा जोडलेल्या असतात. प्लगच्या मदतीने या तारा इलेक्ट्रिक बोर्डला जोडल्या जातात. तुम्ही उपकरणाची फक्त एक वायर जोडल्यास ते कार्य करणार नाही. विजेचा हाच नियम पक्ष्यांनाही लागू होतो. खरे तर पक्षी फक्त एका विद्युत तारावर बसतात. त्यांच्या शरीराचा आकारही लहान असतो. या कारणास्तव त्यांना विजेच्या तारांचा विद्युत झटका बसत नाही.
विजेचा नियम काय आहे?
विजेच्या नियमांनुसार, जेव्हा इलेक्ट्रॉन हलतात तेव्हा विद्युत प्रवाह होतो. हे विजेचे मूळ तत्व आहे. पण जर सर्किट पूर्ण नसेल तर इलेक्ट्रॉन पुढे जाऊ शकत नाहीत. इलेक्ट्रॉन थांबल्यामुळे विद्युत प्रवाह येत नाही.
याशिवाय, अनेक इलेक्ट्रिशियन त्यांच्या उघड्या हातांनी विजेच्या ताराला स्पर्श करतात हे तुम्ही पाहिले असेल. असे केल्याने त्यांना विजेचा धक्काही बसत नाही. यामागेही विजेचा नियम काम करतो. पण हे काम इतके सोपे नाही. हा प्रयोग कधीही घरी करू नये. कारण तुमचा पृथ्वीशी असलेला संपर्क विद्युत सर्किटही पूर्ण करू शकतो. असे करणे अत्यंत धोकादायक ठरू शकते. यामुळेच जेव्हा आपण घरात वीजेशी संबंधित कोणतेही काम करतो, तेव्हा वडील आपल्याला पायात प्लास्टिकच्या चप्पल घालण्याचा सल्ला देतात. प्लास्टिक हे विजेचे खराब वाहक आहे. ते परिधान केल्याने पृथ्वीमधून येणार अर्थ सर्किट पूर्ण होऊ देत नाही.
संबंधित बातम्या