नुकतीच अभिनेत्री हिना खानला थर्ड स्टेज ब्रेस्ट कॅन्सर असल्याची बातमी आली होती. या बातमीने पुन्हा एकदा भारतातील जनतेचे लक्ष या गंभीर आजाराकडे वेधले गेले. मात्र, याआधीही आणखी मोठी नावे या आजाराच्या विळख्यात सापडली होती. ही संख्या भारताच्या लोकसंख्येच्या निम्मी आहे. चला जाणून घेऊया ब्रेस्ट कॅन्सरची लक्षणे कोणती आणि त्यासाठी कोणती काळजी घेणे गरजेचे आहे.
भारतात दर २८ पैकी १ महिलेला स्तनाचा कर्करोग असल्याचे अभ्यासातून समोर आले आहे. अभ्यासानुसार, दर चार मिनिटांनी एका भारतीय महिलेला ब्रेस्ट कॅन्सर झाल्याचे निदान होते. भारतातील सर्व कर्करोगांपैकी स्तनाचा कर्करोग १४% आहे आणि स्त्रियांमध्ये हा सर्वात सामान्य कर्करोग आहे. कॅन्सर हा शब्दच खूप भीतीदायक आहे, पण अशा वेळी आशेचा किरण विझत नाही. स्तनाचा कर्करोग सुरुवातीच्या लक्षणांद्वारे ओळखला जाऊ शकतो. या कर्करोगाचे पहिल्या, दुसर्या टप्प्यात निदान झाल्यास स्त्रीचे जीवन पूर्णपणे सुरक्षित असते. वेळीच योग्य उपचार मिळाल्यास महिला आपले सामान्य जीवन जगू शकते. ब्रेस्ट कॅन्सरच्या कोणत्या लक्षणांकडे लक्ष देण्याची गरज आहे, जाणून घेऊया:
जर तुम्हाला स्तनात किंवा स्तन आणि बगलांच्या सभोवतालच्या भागात गाठ जाणवत असेल तर आपण त्याकडे दुर्लक्ष करू नये. प्रत्येक गाठ कॅन्सरची नसते हे खरे आहे, पण स्तनात गाठ असेल तर ती हलक्यात घेऊ नये. कर्करोगाची गाठ सहसा वेदनारहित असतो. परंतु जसजसे ते वाढतात तसतसे वेदना जाणवू शकतात.
आई झाल्यानंतर निप्पलमधून दूध बाहेर पडणे सामान्य आहे, परंतु जर आपण नवीन आई नसाल आणि तरीही निप्पलमधून दूध बाहेर येत असेल तर सावध होणे गरजेचे आहे. ही गळती अनेक वेगवेगळ्या रंगांची असू शकते. काही वेळा निप्पलमधून ही रक्त गळते. अशी लक्षणे कर्करोगाचे लक्षण मानली जातात, त्यामुळे गळती झाल्यास ताबडतोब डॉक्टरांशी संपर्क साधावा.
आपल्याला आपल्या स्तनाच्या आकाराबद्दल अधिक चांगले कळते. दोन्ही स्तनांच्या आकारात थोडा फरक असणे सामान्य आहे. परंतु जर आपल्याला एक स्तन अधिक असामान्य दिसले तर ते कर्करोगाचे लक्षण असू शकते. याशिवाय स्तनाची त्वचा लाल होणे, त्यात खाज सुटणे किंवा स्तनात खड्डे पडणे हे ब्रेस्ट कॅन्सरचे लक्षण आहे. त्याचबरोबर तुम्ही तुमच्या निप्पलकडेही पाहावे. जर स्तनाग्र आतल्या दिशेने बुडत असेल तर आपण निष्काळजी राहू नये.
ब्रेस्ट कॅन्सरचा फटका जगभरातील महिलांना बसत आहे. यापूर्वी ४० वर्षानंतरच्या महिलांना जास्त धोका होता. पण आता २४ वर्षीय तरुणीला देखील ब्रेस्ट कॅन्सर झाल्याची माहिती समोर आली आहे. सर्वसाधारणपणे, जर आपण २९ वर्षांचे असाल तर आपण स्वत: आपल्या स्तनाची तपासणी करत राहिले पाहिजे. महिलेच्या कुटुंबात ब्रेस्ट कॅन्सरचा इतिहास असेल तर विशिष्ट प्रकारचा ब्रेस्ट कॅन्सर होण्याचा धोका वाढतो. अशा वेळी महिलांनी वयाच्या ३० व्या वर्षांनंतर एकदा मॅमोग्राफी करून घ्यावी.
इतर प्रकारच्या कर्करोगाप्रमाणेच, स्तनाच्या कर्करोगाची कारणे अद्याप स्पष्ट नाहीत. तो इतक्या वेगाने का पसरत आहे हेही स्पष्ट झालेले नाही. परंतु काही गोष्टींमुळे तसे होण्याची शक्यता वाढू शकते. खराब जीवनशैली, योग्य वेळी आहार नसणे आणि ताणतणाव कर्करोगाला चालना देतात असे वैज्ञानिकदृष्ट्या आढळले आहे. यासोबतच केसांच्या उपचारात वापरली जाणारी रसायने, सौंदर्यप्रसाधने आणि डिओड्रंटमध्ये आढळणारी काही घातक रसायनेही या प्रकारच्या कॅन्सरला प्रोत्साहन देतात.
वाचा: घरबसल्या फोटोंचा वापर करून बनवा मोबाईल कव्हर, काही मिनिटात होईल तयार
घाबरू नका, ब्रेस्ट कॅन्सरवर वेळीच सहज मात करता येते. अशावेळी तुमचा मूड तुम्हाला साथ देतो. ब्रेस्ट कॅन्सरच्या बाबतीत घाबरून जाण्याची गरज नसून धाडसाने योग्य पावले उचलावीत. पहिल्या आणि दुसऱ्या टप्प्यात आढळणारा कॅन्सर १०० टक्के बरा होऊ शकतो. चाचण्यांमध्ये मॅमोग्राफी, एमआरआय, एफएमसीजी आणि काही रक्त चाचण्यांचा समावेश आहे. परंतु आपण घरी त्याच्या सुरुवातीच्या लक्षणांची चाचणी करू शकता. मासिक पाळीच्या सातव्या दिवशी आरशात आपल्या स्तनाकडे काळजीपूर्वक पाहावे. यासोबतच एक हात उंचावून दुसऱ्या हाताने स्तनावर गोल फिरवून काही गाठी तयार झालेल्या आहेत का? हे पाहावे.
संबंधित बातम्या