स्त्रीयांमध्ये केस गळतीची समस्या अधिक असली, तरी पुरुषांच्या केस गळतीपेक्षा यावर बऱ्याचदा कमी चर्चा केली जाते. परंतु, केस गळती ही जगभरातील लाखो स्त्रियांना प्रभावित करणारी एक महत्त्वपूर्ण समस्या आहे. केस गळतीचे योग्य निदान आणि प्रभावी उपचारांसाठी मूलभूत कारणे समजून घेणे आवश्यक आहे. स्त्रीयांमधील केसगळती ही अनुवांशिक, हार्मोनल, वैद्यकीय आणि जीवनशैली घटकांमध्ये विभागली जाऊ शकते.
एचटी लाइफस्टाइलला दिलेल्या मुलाखतीत एमडी त्वचारोगतज्ज्ञ, एलिमेंट्स ऑफ एस्थेटिक्सच्या संस्थापक आणि एफडीए-मान्यताप्राप्त हेअर ग्रोथ बूस्टरच्या संस्थापक डॉ. स्तुती खरे-शुक्ला यांनी महिलांमध्ये केस गळण्याची समस्या वाढण्याची मुख्य कारणे सांगितली आहेत.
अनुवांशिक घटक: स्त्रियांमध्ये केस गळण्याचे सर्वात सामान्य कारण म्हणजे अँड्रोजेनेटिक अलोपेसिया, ज्याला ‘फिमेल पॅटर्न’ केस गळती देखील म्हणतात. ही स्थिती आनुवंशिक आहे आणि सामान्यत: कमी होणाऱ्या हेयरलाइनऐवजी टाळूचे केस विखुरलेले पातळ होणे हे लक्षण दिसते. स्त्रियांमध्ये कमी प्रमाणात असलेल्या अँड्रोजन या पुरुष संप्रेरकांची भूमिका येथे लक्षणीय आहे. हे संप्रेरक केसांच्या वाढीचे चक्र कमी करू शकतात, ज्यामुळे केसांचे पातळ होणे आणि गळणे सुरू होते.
हार्मोनल बदल: हार्मोनल बदल स्त्रियांच्या केस गळतीमागचे आणखी एक प्रमुख कारण आहे. पॉलिसिस्टिक अंडाशय सिंड्रोम (पीसीओएस), गर्भधारणा, रजोनिवृत्ती आणि थायरॉईड डिसऑर्डर सारख्या परिस्थितीमुळे हार्मोन्सचे सामान्य संतुलन बिघडू शकते, ज्यामुळे केस पातळ होतात आणि गळतात. गर्भधारणेदरम्यान, उच्च इस्ट्रोजेन पातळी केसांच्या वाढीचा टप्पा लांबवू शकते, ज्यामुळे दाट केस होतात. तथापि, बाळंतपणानंतर, जेव्हा संप्रेरकाची पातळी सामान्य होते, तेव्हा मोठ्या प्रमाणात केस एकाच वेळी गळण्यास सुरुवात होऊ शकते, ज्यास टेलोजेन एफ्लुव्हियम म्हणून ओळखले जाते.
तणाव आणि मानसशास्त्रीय घटक: मानसिक ताण हा टेलोजेन एफ्लुव्हियमसारख्या केस गळतीच्या स्थितीचा एक प्रसिद्ध ट्रिगर आहे. यात मोठ्या प्रमाणावर पडणारा ताण मोठ्या संख्येने केसांच्या फोलिकल्सला विश्रांतीच्या अवस्थेत ढकलतो, ज्यामुळे केस गळू लागतात. तीव्र तणाव केस गळतीस कारणीभूत असलेल्या इतर कारणांपैकी एक महत्त्वाचे कारण आहे.
औषधे आणि उपचार: काही औषधे दुष्परिणाम केस गळतीस कारणीभूत ठरू शकतात. केमोथेरपी औषधे केस गळतीस कारणीभूत ठरतात. परंतु, या बरोबरच उच्च रक्तदाब, नैराश्य आणि काही गर्भनिरोधक औषधांसह इतर काही औषधे देखील केस पातळ करण्यास कारणीभूत ठरू शकतात. केस गळतीचे निदान करताना, डॉक्टरांनी रुग्णाच्या औषधाच्या इतिहासाचे पुनरावलोकन करणे महत्वाचे आहे.
स्तुती खरे शुक्ला म्हणाल्या, ‘महिलांमध्ये केस गळणे ही एक मोठी समस्या असून त्यावर प्रभावी उपचार करण्यासाठी सूक्ष्म दृष्टिकोन आवश्यक आहे. अनुवांशिक प्रवृत्तींपासून जीवनशैली घटकांपर्यंत विविध कारणे समजून घेऊन, डॉक्टर केस गळतीने ग्रस्त असलेल्या महिलांना व्यापक काळजी आणि उपचार प्रदान करू शकतात. यासाठी लवकर निदान आणि सानुकूलित उपचार योजना रुग्णांना केवळ त्यांचे केसच नव्हे तर त्यांचा आत्मविश्वास परत मिळवण्यात मदत करण्यासाठी आवश्यक आहेत.’
संबंधित बातम्या