‘सरोगसी’चे नियम बदलले; जोडप्याने वैद्यकीय कारण दिल्यास डोनरकडून घेता येणार शुक्राणू

अविवाहित महिलांसाठी बंधनकारक

नव्या अधिसूचनेनुसार सरोगसीचा पर्याय वापरून मूल जन्माला घालू इच्छिणाऱ्या एकल महिलांना (विधवा अथवा घटस्फोटित महिला) सरोगसी प्रक्रियेचा लाभ घेण्यासाठी स्वत:चे अंडे आणि दात्याकडून शुक्राणूंचा वापर करणे आवश्यक ठरणार आहे.

सरोगसी प्रक्रियेचा वापर करणाऱ्या इच्छुक जोडप्यांना स्वतःचे दोन्ही युग्मक असणे आवश्यक ठरवणारा आधीचा नियम बदलण्यात आला आहे.

गेल्या वर्षी सर्वोच्च न्यायालयाने एका दुर्मिळ जन्मजात विकार असलेल्या महिलेला दात्याकडून अंडे घेऊन सरोगसी करण्याची परवानगी दिली होती. न्यायालयाच्या या निर्णयानंतर देशभरातील महिलांनी कोर्टात याचिका केल्या होत्या. त्यानंतर ही दुरुस्ती करण्यात आली आहे. केंद्राने मार्च २०२३ मध्ये एक अधिसूचना जारी करून सरोगसीचा पर्याय घेऊन मूल जन्माला घालू इच्छिणाऱ्या जोडप्यांना दोन्ही डोनर गॅमेट्स घेण्यावर बंदी घातली होती.

सर्वोच्च न्यायालयाने १४ मार्च २०२३ रोजी सरोगसीबाबतच्या नियम ७ मध्ये काही बदल केले होते. या बदलानंतर सर्वोच्च न्यायालयात अनेक याचिका दाखल करण्यात आल्या होत्या. 'सरोगेट आईची संमती आणि सरोगसीचा करार' याविषयी नियम ७ मध्ये उल्लेख करण्यात आला होता.

सर्वोच्च न्यायालयाने गेल्या वर्षी डिसेंबरमध्ये दिलेल्या निर्णयात सरोगसीबाबत आधीच्या नियमांच्या हेतूवरच प्रश्नचिन्ह उपस्थित केले होते. अशा नियमांमुळे सरोगसीचा हेतूच नष्ट होत असल्याचे म्हटले होते. सुप्रीम कोर्टाने दोन डझनहून अधिक याचिकाकर्त्यांना सरोगसीद्वारे आई होण्यासाठी दात्यांकडून अंडे घेण्याची परवानगी दिली होती. त्यावेळी न्यायालयाने हे निरीक्षण नोंदवले होते.