Navratri 2024: नवरात्रीत का खेळला जातो गरबा आणि दांडिया? तुम्हालाही माहिती नसेल याचं कारण
Importance of playing Garba: महाराष्ट्र आणि गुजरातमध्ये सादर होणाऱ्या या लोकनृत्याचा थेट संबंध आई दुर्गाशी आहे. वास्तविक गरबा आणि दांडिया या खेळांचा उगम गुजरातमधून झाला.
Importance of Dandiya: शारदीय नवरात्रोत्सवाला आजपासून सुरुवात झाली आहे. या दिवशी लोक दांडिया आणि गरबा खेळतात आणि देवीच्या नऊ रूपांची पूजा करतात. पण तुम्हाला माहित आहे का दांडिया आणि गरबा फक्त नवरात्रीतच का खेळला जातो? महाराष्ट्र आणि गुजरातमध्ये सादर होणाऱ्या या लोकनृत्याचा थेट संबंध आई दुर्गाशी आहे. वास्तविक गरबा आणि दांडिया या खेळांचा उगम गुजरातमधून झाला. पण देवीचे भक्त देशभरात आहेत, त्यामुळे नवरात्रीच्या काळात देशभरात सामूहिक नृत्यांचे आयोजन केले जाते. धार्मिक मान्यतेनुसार ही नृत्ये फक्त नवरात्रीतच केली जातात.
कारण हे नृत्य देवी दुर्गा आणि राक्षस महिषासुर यांच्यातील नऊ दिवसांच्या युद्धाच्या विजयाचे प्रतिनिधित्व आणि प्रतीक मानले जाते. ज्यामध्ये देवी दुर्गा विजयी झाली होती. त्यामुळे नवरात्रीच्या काळात भक्त गरबा आणि दांडिया करून देवीला प्रसन्न करतात आणि तिचा आशीर्वाद घेतात. गरब्याचा अर्थ गर्भ दिप असा आहे. तज्ज्ञांच्या मते गरबा किंवा दांडिया नृत्य वेगवेगळ्या प्रकारे खेळले जाते. जेव्हा भक्त दांडिया खेळतात तेव्हा ते देवीच्या आकृतीचे ध्यान करतात, ज्याला समृद्धीचे प्रतीक मानले जाते.
गरबा खेळण्यापूर्वी अशाप्रकारे होते देवीची आराधना-
गरबा नृत्यापूर्वी देवीची पूजा केली जाते. यानंतर देवीच्या प्रतिमेसमोर किंवा मूर्तीसमोर मातीच्या भांड्यात छिद्र करून दिवा लावला जातो. त्यानंतर त्यात चांदीचे नाणेही टाकले जाते. या दिव्याच्या प्रकाशात भाविक हे नृत्य करतात. हा खेळ म्हणजे देवी दुर्गा आणि राक्षस-राजा महिषासुराप्रमाणे स्त्री-पुरुष लढत आहेत. गरब्याच्या वेशभूषेत ३ भाग असतात. स्त्रिया चोली किंवा ब्लाउज, चनिया किंवा लांब स्कर्ट आणि चमकदार दुपट्टा घालतात आणि पुरुष कडूसह पगडी घालतात. अशी एक पद्धत आहे, ज्यामध्ये स्त्रिया आणि पुरुष दोन-चार गटात ताल धरून नृत्य करतात.
दांडिया नृत्य-
यामध्ये महिला आणि पुरुष दोघेही रंगीबेरंगी आणि सजवलेल्या बांबूच्या काठ्यांसह ढोलक आणि तबला यांसारख्या वाद्यांवर नृत्य करतात. देव आणि दानवांमधील युद्ध सादर करण्याचा हा एक सुंदर मार्ग मानला जातो. दांडिया दरम्यान वापरल्या जाणाऱ्या रंगीबेरंगी शेड्स दुर्गा देवीच्या तलवारीचे प्रतिनिधित्व करतात असे मानले जाते.
सकारात्मक ऊर्जा प्रसारित होते-
दांडिया नृत्यादरम्यान शेड्समधून निर्माण होणारा आवाज सकारात्मक ऊर्जा आणतो, असे म्हटले जाते. याशिवाय जीवनातील नकारात्मकताही संपते. अशा परिस्थितीत गरबा नृत्याच्या वेळी महिला तीन टाळ्या वाजवतात, ज्यामुळे सकारात्मक ऊर्जा मिळते.
येथे जाणून घ्या हा सण का साजरा केला जातो-
असे मानले जाते की वर्षापूर्वी, महिषासुर या राक्षसाच्या दहशतीमुळे गुजरातमधील लोक खूप त्रस्त झाले होते, त्यानंतर लोकांच्या समस्या पाहून ब्रह्मा, विष्णू आणि महेश यांनी देवी मातेला मदतीसाठी आवाहन केले. देवांच्या कोपामुळे देवी जगदंबेने प्रकट होऊन राक्षसाचा वध केला. त्यानंतर दरवर्षी नवरात्रीचा उत्सव साजरा केला जाऊ लागला आणि लोक उत्सव म्हणून नऊ दिवस उपवास करतात आणि देवी मातेला प्रसन्न करण्यासाठी गरबा आणि दांडिया खेळतात.
संबंधित बातम्या