How to maintain mental health: आजच्या काळात धावपळीची जीवनशैली, ताणतणाव, कामाचा ताण आणि आर्थिक आणि सामाजिक आव्हानांमुळे मानसिक आरोग्यावर वाईट परिणाम होत आहे. गेल्या काही वर्षांत समोर आलेली आकडेवारी सिद्ध करते की प्रत्येक तिसरी व्यक्ती मानसिक आरोग्याशी संबंधित समस्यांशी झुंजत आहे. कोरोना विषाणूच्या साथीचा कहर झाल्यापासून मानसिक आरोग्याशी संबंधित रुग्णांची संख्या झपाट्याने वाढली आहे. मानसिक ताण आणि तणाव इत्यादींचा थेट परिणाम तुमच्या आरोग्यावर होतो. तुमचे मानसिक आरोग्य चांगले नसेल तर त्याचा तुमच्या शारीरिक आरोग्यावरही परिणाम होतो. मानसिक आरोग्याशी संबंधित समस्या आणि आव्हानांकडे दुर्लक्ष केल्यास भविष्यात तुम्हाला अनेक गंभीर समस्या निर्माण होऊ शकतात. कामाची घाई आणि वाढत्या दबावामुळे लोक मानसिक आरोग्याकडे विशेष लक्ष देऊ शकत नाहीत. त्यामुळेच आज 'मानसिक आरोग्य दिना'निमित्त आपण मानसिक आरोग्य जपण्याचे काही मार्ग सांगणार आहोत.
या धावपळीच्या जीवनशैलीत स्वत:ला मानसिक आणि शारीरिकदृष्ट्या तंदुरुस्त ठेवणे हे मोठे आव्हान बनले आहे. नोकरी करणारे तरुण असोत, विद्यार्थी असोत किंवा घरात काम करणाऱ्या महिला असोत, प्रत्येकाच्या आयुष्यात तणाव आणि चिंता असते. या समस्यांमुळे तुमच्या मानसिक आरोग्यावर वाईट परिणाम होतो. मानसिक समस्या हळूहळू खूप गंभीर बनतात आणि त्यामुळे तुमचे काम, शारीरिक आरोग्य आणि तुमच्या आजूबाजूच्या लोकांवरही विपरीत परिणाम होतो. स्वत:ला मानसिकदृष्ट्या निरोगी आणि तंदुरुस्त ठेवण्यासाठी या खाली दिलेल्या सवयी जपाव्यात-
मानसिक आरोग्य राखण्यासाठी आणि तणाव इत्यादीपासून मुक्त होण्यासाठी चांगली झोप घेणे सर्वात महत्वाचे आहे. झोपेच्या कमतरतेचा तुमच्या मानसिक आरोग्यावर विपरीत परिणाम होतो. दररोज ६ ते ८ तास झोप घेतल्याने तुमचा तणाव कमी होतो आणि नैराश्य इत्यादीपासून मुक्ती मिळते. चांगली झोप घेतल्याने तुम्ही दुसऱ्या दिवशी ताजे आणि सकारात्मक राहाल.
नैराश्य, तणाव आणि चिंता टाळण्यासाठी निरोगी आहार घेणे अत्यंत आवश्यक आहे. सकस आहार घेतल्यास तुम्ही अनेक गंभीर समस्यांना बळी पडणे टाळू शकता. निरोगी आहाराचा तुमच्या मानसिक आरोग्यावर सकारात्मक परिणाम होतो. मानसिक आरोग्य सुधारण्यासाठी आपल्या आहारात हिरव्या भाज्या, ताजी फळे आणि सुक्या मेव्यांचा समावेश करा. मानसिक आरोग्य सुधारण्यासाठी तुम्ही जंक फूडचे सेवन टाळावे.
एकटेपणा हे मानसिक आरोग्याच्या समस्यांचे सर्वात मोठे कारण आहे. त्यामुळे तणाव, चिंता, नैराश्य टाळण्यासाठी जवळच्या माणसांसोबत वेळ घालवला पाहिजे. कुटुंब किंवा मित्रांसोबत वेळ घालवल्याने तुमचे मन हलके होईल आणि तणाव दूर होईल.
शरीरात पाण्याच्या कमतरतेमुळे तुम्हाला अनेक गंभीर समस्यांना सामोरे जावे लागू शकते. अनेक संशोधने आणि अभ्यासांनी सिद्ध केले आहे की, मानसिकदृष्ट्या निरोगी आणि तंदुरुस्त राहण्यासाठी, व्यक्तीने पुरेसे पाणी आणि फळांचा रस इत्यादींचे सेवन केले पाहिजे. यामुळे तुमचे शरीर ताजे राहते आणि अनेक फायदे मिळतात.
मानसिक आरोग्य सुधारण्यासाठी, दररोज ध्यान अर्थातच मेडिटेशन आणि योगाचा सराव करणे खूप फायदेशीर आहे. दररोज ध्यान केल्याने तुमचे मन शांत राहते आणि सकारात्मकता येते. ध्यानाचा सराव केल्याने तुमच्या शारीरिक आरोग्यावरही चांगला परिणाम होतो.
(Disclaimer : या लेखात देण्यात आलेली माहिती ही सर्वसामान्य ज्ञानावर आधारित असून 'हिंदुस्तान टाइम्स मराठी' याची पुष्टी करत नाही. अवलंब करण्यापूर्वी तज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा.)