Health Benefits of Bhindi or Okra: भेंडी जवळजवळ प्रत्येक भारतीय स्वयंपाकघरात बनवली जाते. काहींना ती खायला आवडते तर काहींना नाही आवडत. पण त्यात अनेक पौष्टिक गुणधर्म असतात. भेंडी फ्राय, भेंडी मसाला किंवा कुरकुरी भेंडी आवडीने खाल्ले जात असले तरी भेंडी पासून विविध प्रकार बनवता येतात. अँटिऑक्सिडंट्स, विरघळणारे आणि अघुलनशील फायबर, अनेक कार्बोहायड्रेट्स, खनिजे आणि जीवनसत्त्वे असलेले भेंडी हृदयरोग, टाइप २ मधुमेह, पाचक समस्या आणि विशिष्ट प्रकारच्या कर्करोगांना दूर ठेवण्यासाठी ओळखली जाते.
भेंडीमधील हाय फायबर आतड्यांमधून साखर शोषून घेतलेल्या रेटचे नियमन करून रक्तातील साखरेची पातळी स्थिर ठेवण्यास मदत करते. भेंडी नियमित खाल्ल्याने मूत्रपिंडाचा आजार टाळता येतो आणि हाय कोलेस्टेरॉलची पातळी कमी होण्यास मदत होते. भेंडी पाचक समस्यांवर देखील उपचार करू शकते. एका अभ्यासानुसार, अपरिपक्व भेंडीच्या शेंगांमध्ये असलेल्या पॉलिसेकेराइड्समध्ये लक्षणीय अँटीअॅडहेसिव्ह गुणधर्म असतात, ज्याचा अर्थ असा आहे की ते बॅक्टेरिया आणि पोटाच्या ऊतींमधील चिकटपणा काढून टाकतात. ज्यामुळे कल्चर पसरण्यापासून रोखली जाते.
भेंडी हे पौष्टिकतेने समृद्ध आहे. त्यात कमी कॅलरीसोबतच भरपूर जीवनसत्त्वे आणि खनिजे आहेत. हा आहारातील फायबरचा एक चांगला स्त्रोत आहे, जो बद्धकोष्ठता रोखण्यास आणि पाचक आरोग्यास प्रोत्साहित करण्यास मदत करू शकतो. भेंडीमध्ये पोटॅशियम, कॅल्शियम आणि मॅग्नेशियम तसेच व्हिटॅमिन सी, के आणि फोलेट सारख्या खनिजांचे प्रमाण जास्त असते.
भेंडीच्या विद्रव्य फायबरमध्ये कोलेस्ट्रॉल, विशेषत: "खराब" एलडीएल कोलेस्ट्रॉल कमी करण्याची क्षमता असते, जे हृदयासाठी चांगले आहे आणि हृदयरोगाचा धोका कमी करू शकते. होमोसिस्टीनची पातळी कमी करून, जे हृदयरोगाचा आणखी एक जोखीम घटक आहे, भेंडीमध्ये आढळणारे फोलेट हृदयाच्या आरोग्यास देखील फायदेशीर ठरते.
भेंडीचा वापर पारंपारिकपणे रक्तातील साखरेची पातळी व्यवस्थापित करण्यासाठी केला जातो, विशेषत: भारत आणि इतर देशांमध्ये जेथे ते मुख्य अन्न आहे. भेंडीमधील विद्रव्य फायबर डायजेस्टिव्ह ट्रॅक्टमध्ये साखरेचे शोषण नियमित करण्यास मदत करते. ज्यामुळे रक्तातील साखरेची पातळी स्थिर होते. काही अभ्यासानुसार भेंडीतील काही संयुगे इन्सुलिनवर चांगला परिणाम करू शकतात, ज्यामुळे पेशींद्वारे ग्लूकोज घेण्यास मदत होते.
भेंडी डोळ्यांचे आरोग्य सुधारण्यास आणि डोळ्याच्या काही आजारांचा धोका कमी करण्यास मदत करू शकते. कारण ते व्हिटॅमिन ए आणि इतर अँटीऑक्सिडंट्सचा मजबूत स्त्रोत आहे. कॉर्निया निरोगी ठेवण्यासाठी व्हिटॅमिन ए आवश्यक आहे आणि भेंडीचे अँटीऑक्सिडंट्स डोळ्यांना फ्री रॅडिकल्सपासून होणाऱ्या नुकसानापासून वाचवू शकतात.
भेंडीमध्ये व्हिटॅमिन सीची पातळी जास्त असते, ज्यामुळे रोगप्रतिकार शक्ती मजबूत करण्यासाठी हे उत्तम बनते. जंतू आणि विषाणूंना रोखण्यासाठी आवश्यक असलेल्या पांढऱ्या रक्त पेशींचे संश्लेषण आणि कार्य व्हिटॅमिन सीद्वारे उत्तेजित होते. तसेच भेंडीतील प्रीबायोटिक फायबर पोटातील चांगल्या सूक्ष्मजीवांना आहार देते आणि चांगली रोगप्रतिकारक शक्ती तयार करण्यास मदत करते.
भेंडी फोलेटचा चांगला स्रोत आहे, जो गर्भवती महिलांसाठी महत्त्वपूर्ण आहे. कारण यामुळे विकसनशील गर्भातील न्यूरल ट्यूब दोष रोखण्यास मदत होते. लाल रक्तपेशींच्या उत्पादनासाठी फोलेट देखील आवश्यक आहे, जे गर्भधारणेदरम्यान सामान्य समस्या असलेल्या अॅनिमियापासून बचाव करण्यास मदत करते.
व्हिटॅमिन के आणि कॅल्शियमच्या समृद्ध सामग्रीसह, भेंडी हाडांच्या आरोग्यास हातभार लावते. व्हिटॅमिन के हाडांच्या चयापचयमध्ये महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते, हाडांची घनता वाढविण्यास आणि फ्रॅक्चरचा धोका कमी करण्यास मदत करते.
भेंडी व्हिटॅमिन आणि खनिजामुळे त्वचा आणि केसांच्या आरोग्यासाठी चांगली आहे. कोलेजन संश्लेषणासाठी व्हिटॅमिन सी आवश्यक आहे, जे त्वचा आणि केसांना रचना आणि सामर्थ्य प्रदान करते. भेंडीमधील अँटीऑक्सिडंट्स त्वचेचे फ्री रॅडिकल नुकसानापासून संरक्षण करण्यास देखील मदत करतात. निरोगी, तरुण त्वचेला प्रोत्साहन देतात.
(Disclaimer : या लेखात देण्यात आलेली माहिती ही सर्वसामान्य ज्ञानावर आधारित असून 'हिंदुस्तान टाइम्स मराठी' याची पुष्टी करत नाही. अवलंब करण्यापूर्वी तज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा.)