Indian Navy Day 2023 : आज भारतीय लष्कराचे नाव जगातील सर्वात शक्तिशाली सैन्यांमध्ये घेतले जाते. त्यामागचे कारण म्हणजे भारताच्या तिन्ही सेना, लष्कर, वायुसेना आणि नौदल सर्व बाजूंनी देशाचे रक्षण करण्यासाठी सज्ज असतात. भारतीय नौदल दिन दरवर्षी ४ डिसेंबर रोजी साजरा केला जातो. नौदलाचा अभिमान आणि कामगिरी दर्शविण्यासाठी भारतात नौदल दिन साजरा केला जातो. भारतीय नौदलाचे कमांडर इन चीफ या नात्याने राष्ट्रपती याचे नेतृत्व करतात.
आजचा दिवस १९७१ साली झालेल्या भारत आणि पाकिस्तान यांच्यातील युद्धाचे स्मरण केले जाते आणि भारतीय नौदलाच्या अविस्मरणीय विजयाचा उत्सव म्हणून साजरा केला जातो. ३ डिसेंबर रोजी पाकिस्तानी लष्कराने भारतीय हवाई क्षेत्र आणि सीमावर्ती भागांवर आपल्या लढाऊ विमानांद्वारे भारतावर हल्ला केला. त्यावेळी भारतीय नौदलाने पाकिस्तानला प्रत्युत्तर देण्यासाठी ऑपरेशन सुरू केले होते. ४ डिसेंबर १९७१ रोजी नौदलाने ऑपरेशन ट्रायडंट अंतर्गत पाकिस्तानवर हल्ला केला. या युद्धात प्रथमच जहाजविरोधी क्षेपणास्त्राचा वापर करण्यात आला.
या युद्धाच्या काळात भारतीय नौदलाने पाकिस्तानची अनेक जहाजे आणि तेल डेपो पूर्णपणे उद्ध्वस्त केले होते. हे युद्ध सुमारे सात दिवस चालले. या युद्धात ६० किलोमीटर अंतरावरूनही ज्वाला दिसू लागल्या. या युद्धात आयएनएस क्षेपणास्त्र, आयएनएस निरहत, आयएनएस वीर आणि आयएनएस निपत या तीन नौदलांनी महत्त्वाची भूमिका बजावली होती.नौदल अॅडमिरल एसएम नंदा यांच्या नेतृत्वाखाली ऑपरेशन ट्रायडंटची योजना आखण्यात आली होती. २५ व्या स्क्वाड्रन कमांडर बब्रू भान यादव यांच्याकडे या कामाची जबाबदारी देण्यात आली होती. हे ऑपरेशन ९० मिनिटे चालले.
भारतीय नौदल जगातील टॉप १० नौदलांपैकी एक असून आपला सातवा नंबर आहे. भारतीय सशस्त्र दलात तीन विभाग आहेत - भारतीय लष्कर, हवाई दल आणि नौदल. भारतीय सैन्य आपल्या मातीचे रक्षण करते. नौदल आपले संरक्षण पाण्यात करते आणि वायुसेना आकाशात आपले रक्षण करते. आधुनिक भारतीय नौदलाचा पाया १७ व्या शतकात घातला गेला. ईस्ट इंडिया कंपनीने सागरी दल म्हणून ईस्ट इंडिया कंपनीची स्थापना केली आणि रॉयल इंडियन नेव्हीची स्थापना १९३४ मध्ये झाली.
(Disclaimer : या लेखात देण्यात आलेली माहिती ही सर्वसामान्य ज्ञानावर आधारित असून 'हिंदुस्तान टाइम्स मराठी' याची पुष्टी करत नाही.)