Ramadan 2024: रमजानच्या उपवासात मानसिक आणि भावनिक आरोग्य राखायचं आहे? या टिप्स करतील मदत
Mindful Fasting Tips: रमजानचा उपवास हा तणाव, चिंता आणि नैराश्य कमी करण्याशी संबंधित आहे. महिन्यात चांगल्या आरोग्यासाठी येथे मानसिक आरोग्य टिप्स आहेत.
Tips To Maintain Mental And Emotional Health During Ramadan: आजकालच्या धावपळीच्या जीवनात थांबून चिंतन करायला, विश्रांती घ्यायला आणि नवसंजीवनी द्यायला कोणाकडे फारसा वेळ नसतो. रमजानचा पवित्र महिना सुरु झाला आहे. जगभरातील मुस्लिमांवर आध्यात्मिक चिंतन, भक्ती आणि सामुदायिक एकात्मतेत थोडा वेळ घालवण्याची वेळ आली आहे. इस्लामी कॅलेंडरचा नववा महिना रमजानमध्ये मुस्लिम रोजा पाळतात. सूर्योदयापासून सूर्यास्तापर्यंत उपवास करतात जेथे ते अन्न आणि पाण्याशिवाय राहतात. हा उपवास दररोज सूर्यास्ताच्या वेळी संपतो आणि त्यानंतर मुस्लिम इफ्तार नावाच्या जेवणाने उपवास सोडतात.
रमजानच्या उपवासामुळे मानसिक आरोग्य चांगले राहण्यास मदत होते तसेच ताण, चिंता आणि अस्वस्थता कमी होण्यासही फायदा होतो. उपवासाचा पूर्ण लाभ घेण्यासाठी आणि या काळात भावनिक आणि मानसिक आरोग्य राखण्यासाठी, उपवास नसलेल्या वेळात स्वत: ला चांगले हायड्रेट करणे, मन लावून खाणे आणि आपल्या इफ्तार जेवणाच्या प्रत्येक घासाचा आस्वाद घेणे, संतुलित आहार घेणे, आपल्या मित्र आणि कुटुंबाशी अर्थपूर्ण संवाद साधणे आणि आपले संपूर्ण मानसिक आरोग्य वाढविण्यासाठी कृतज्ञता वृद्धींगत करणे या गोष्टी महत्वाच्या आहेत. यामुळे तुमचे सर्वसाधारण मानसिक आरोग्य चांगले राहील.
रमजानच्या काळात मानसिक आरोग्य सुधारण्यासाठी टिप्स
मनस्थळीच्या संस्थापक-संचालिका आणि वरिष्ठ मानसोपचारतज्ज्ञ डॉ. ज्योती कपूर यांनी रमजानच्या उपवासात मानसिक आणि भावनिक आरोग्य सुधारण्यासाठी काही प्रभावी टिप्स शेअर केल्या आहेत.
१. स्पष्ट हेतू सेट करा: वैयक्तिक वाढीसाठी स्पष्ट हेतू आणि साध्य लक्ष्यांसह रमजान सुरू करा. या महिन्यात आपण मानसिक आणि भावनिकदृष्ट्या काय साध्य करू इच्छिता याचा विचार करा, मग ते कृतज्ञता, संयम किंवा आंतरिक शांततेची अधिक भावना जोपासणे असो.
२. काळजीपूर्वक खाणे : इफ्तार (उपवास तोडणे) आणि सुहूर (पहाटेचे जेवण) दरम्यान प्रत्येक घासाचा आस्वाद घ्या. जाणीवपूर्वक जेवणे म्हणजे जेवताना पूर्णपणे उपस्थित राहणे, चवीची जाणीव घेणे आणि मिळणाऱ्या पोषणाची कृतज्ञता करणे होय. यामुळे शरीर आणि मनाचा अधिक चांगला संबंध निर्माण होतो.
३. उपवास नसलेल्या तासांमध्ये हायड्रेशनचा सराव करा: उपवास नसलेल्या तासांमध्ये हायड्रेशन आणि पौष्टिक अन्नाच्या निवडींना प्राधान्य द्या. डिहायड्रेश मूड आणि संज्ञानात्मक कार्यावर परिणाम करू शकते. म्हणून पाण्याचे पुरेसे सेवन करा. उर्जेची पातळी टिकवून ठेवण्यासाठी फळे, भाज्या, प्रथिने आणि कॉम्प्लेक्स कार्बोहायड्रेट्सचे संतुलन समाविष्ट करा.
४. चांगली झोप: संज्ञानात्मक कार्य आणि भावनिक लवचिकतेला समर्थन देण्यासाठी झोपेचे वेळापत्रक सारखेच ठेवा.
५. समाजाशी संलग्न व्हा: रमजानदरम्यान समाजाशी जोडून आपलेपणाची आणि समर्थनाची भावना वाढवा. आपले अनुभव, आव्हाने आणि यश इतरांशी शेअर करा. कनेक्शन तयार करणे भावनिक समर्थन प्रदान करू शकते आणि वैयक्तिक वाढीसाठी सहाय्यक वातावरण तयार करू शकते.
६. कृतज्ञतेचा सराव करा : तुमच्या आयुष्यातील सकारात्मक गोष्टींचा विचार करून कृतज्ञता वाढवा. कृतज्ञतेची भावना जपून ठेवण्यासाठी कृतज्ञता जर्नल ठेवण्याचा विचार करा. या जर्नलमध्ये कृतज्ञतेचे क्षण नोंदवून ठेवा. कृतज्ञतेवर लक्ष केंद्रित केल्याने भावनिक आरोग्य चांगले राहण्यास मदत होते आणि सकारात्मक मनोवृत्ती मजबूत होते.
(Disclaimer : या लेखात देण्यात आलेली माहिती ही सर्वसामान्य ज्ञानावर आधारित असून 'हिंदुस्तान टाइम्स मराठी' याची पुष्टी करत नाही. अवलंब करण्यापूर्वी तज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा.)
