Most Expensive Insect Stag Beetle: जगभरात अनेक प्रकारचे कीटक, किडे आढळतात, काही सामान्य तर काही अत्यंत दुर्मिळ. या दुर्मिळ कीटकांपैकी एक म्हणजे स्टॅग बीटल, ज्याची किंमत तब्बल ७५ लाख रुपये इतकी आहे. स्टॅग बीटल हे अद्वितीय आणि आकर्षक कीटक आहेत जे त्यांच्या दुर्लभतेमुळे, सांस्कृतिक महत्त्वामुळे आणि पारिस्थितिकीय भूमिकेमुळे अत्यंत मौल्यवान बनतात. हा किडा काय आहे आणि ते इतके महाग का आहे हा प्रश्न तुम्हालाही पडला असेल तर ते येथे जाणून घ्या.
स्टॅग बीटल हे Lucanidae कुटुंबातील लांबलचक, उडणाऱ्या कीटकांचे एक गट आहे. ते उष्णकटिबंधीय प्रदेशात आढळतात. हे नैसर्गिकरित्या जंगल किंवा वुडलँड्समध्ये राहतात, पण हे हेजरोज, पारंपारिक बाग आणि शहरी भागात जसे की उद्याने आणि पार्कमध्ये देखील आढळू शकतात, जेथे भरपूर डेडवुड किंवा कोरडे लाकूड आहे. जगातील एक हजारपेक्षा अधिक प्रजाती आहेत. नर स्टॅग बीटल त्यांच्या मोठ्या, हरिणांच्या शिंगासारख्या जबड्यांसाठी प्रसिद्ध आहेत, ज्यांचा वापर ते मादांना आकर्षित करण्यासाठी आणि प्रतिस्पर्धी नरांशी लढण्यासाठी करतात.
स्टॅग बीटल त्यांच्या जबड्यांमुळे आणि त्यांच्या मर्यादित संख्येमुळे अत्यंत महागडे बनतात. जंगलातून त्यांना पकडणे आणि बेकायदेशीर व्यापारात विकणे हे अनेक देशांमध्ये गुन्हा आहे. तरीही जगभरातील संग्राहकांमध्ये स्टॅग बीटलची मोठी मागणी आहे, ज्यामुळे त्यांची किंमत वाढते.
लंडनमधील नॅचरल हिस्ट्री म्युझियमनुसार, स्टॅग बीटलचे वजन २ ते ६ ग्रॅम दरम्यान असते. त्यांचे सरासरी आयुष्य ३ ते ७ वर्षे असते. नर स्टॅग बीटल ३५-७५ मिमी लांब आणि मादी ३०-५० मिमी लांब असतात. त्यांची किंमत प्रजाती, दुर्मिळता आणि ते किती चांगल्या स्थितीत आहे यावर अवलंबून असते. सामान्य स्टॅग बीटलची किंमत काही हजार रुपयांपासून सुरू होते, तर दुर्मिळ प्रजाती लाखो रुपयांमध्ये विकल्या जाऊ शकतात.
काही संस्कृतींमध्ये, स्टॅग बीटलमध्ये औषधी गुणधर्म असल्याचे मानले जाते. पारंपारिक औषधांमध्ये त्यांचा वापर वेदना, जळजळ आणि सूज कमी करण्यासाठी केला जातो. तथापि, या दाव्यांना समर्थन देण्यासाठी कोणताही वैज्ञानिक पुरावा नाही आणि स्टॅग बीटलचे सेवन करणे धोकादायक ठरू शकते.
अनेक आशियाई संस्कृतींमध्ये, स्टॅग बीटलला समृद्धी आणि सौभाग्याचे प्रतीक मानले जाते. ते घरात ठेवल्यास चांगले भाग्य आणते असे मानले जाते. यामुळे अनेक लोक स्टॅग बीटल खरेदी करतात आणि त्यांना लकी चार्म म्हणून ठेवतात.
सायंटिफिक डेटा जर्नलमध्ये प्रकाशित झालेल्या एका संशोधनात असे म्हटले आहे की हे कीटक वन परिसंस्थेतील महत्त्वाच्या सॅप्रोक्झिलिक गटाचे प्रतिनिधी आहेत. ते मृत लाकूड विघटित करण्यात मदत करतात. ज्यामुळे जंगलातील पोषकद्रव्ये चक्र फिरण्यास मदत होते. ते इतर लहान प्राण्यांसाठी अन्न आणि निवारा देखील देतात.
(Disclaimer : या लेखात देण्यात आलेली माहिती ही सर्वसामान्य ज्ञानावर आधारित असून 'हिंदुस्तान टाइम्स मराठी' याची पुष्टी करत नाही. अवलंब करण्यापूर्वी तज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा.)