Stock Market : का घसरतोय भारतीय शेअर बाजार? 'ही' आहेत ५ प्रमुख कारणं

पाच प्रमुख कारणे

१. ट्रम्प, फेड आणि जागतिक परिस्थिती

सप्टेंबरनंतर नोव्हेंबरमध्ये होणाऱ्या अमेरिकेच्या राष्ट्राध्यक्षपदाच्या निवडणुकीच्या पार्श्वभूमीवर बाजाराचा मूड सावध झाला. निवडणुकीनंतर डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या व्यापार धोरणांबाबत अनिश्चितता वाढली, ज्यामुळे व्यापारयुद्धाची भीती वाढली. त्याचवेळी ट्रम्प यांच्या धोरणांमुळे अमेरिकेत महागाई वाढू शकते, ज्यामुळे फेडरल रिझर्व्हसाठी अडचणी निर्माण होऊ शकतात. आता फेड व्याजदर कमी करेल ही अपेक्षा कमी झाली आहे. कमी व्याजदरांचे युग संपले असून आता व्याजदर दीर्घकाळ जास्त राहू शकतात, असे काही तज्ज्ञांचे मत आहे.

२. जागतिक मंदीच्या काळात भारताला उज्ज्वल स्थान मानणाऱ्या परदेशी गुंतवणूकदारांना भारतीय अर्थव्यवस्थेतील सुस्तीची चिन्हे घाबरली. सलग तीन तिमाहीत (आर्थिक वर्ष २०२४ ते २०२५ च्या दुसऱ्या तिमाहीपर्यंत) भारताच्या जीडीपीमध्ये घसरण झाली आहे. आर्थिक वर्ष 2025 च्या तिसऱ्या तिमाहीत जीडीपी विकास दर 6.2% होता, जो आर्थिक वर्ष 2023 च्या चौथ्या तिमाहीनंतरसर्वात कमी आहे. आर्थिक वर्ष २०२५ चा जीडीपी वाढीचा दर आरबीआय आणि एनएसओच्या अंदाजापेक्षा कमी असू शकतो, असे काही अर्थतज्ज्ञांचे मत आहे.

याशिवाय काही राज्यांतील सार्वत्रिक निवडणुका आणि निवडणुकांमुळे सरकारी खर्च कमी होता. अनियमित मान्सून आणि कमकुवत ग्रामीण व शहरी मागणीमुळेही अर्थव्यवस्थेला आणखी फटका बसला आणि बाजारात नकारात्मक वातावरण निर्माण झाले.

३. कमजोर कमाई, रिकव्हरीची आशा नाही

भारतीय कंपन्यांनी पहिल्या, दुसऱ्या आणि तिसऱ्या तिमाहीत निराशाजनक निकाल नोंदवले. देशांतर्गत गुंतवणूकदारांच्या पाठिंब्यामुळे शेअर बाजाराने विक्रमी उच्चांक गाठला, पण कंपन्यांच्या कमकुवत निकालांनी बाजाराला घसरणीकडे ढकलले. ऑक्टोबरमध्ये परदेशी संस्थात्मक गुंतवणूकदारांनी (एफआयआय) भारतीय शेअर्सची विक्री सुरू केली, कारण त्यांना शेअर्सच्या किंमती जास्त आढळल्या. आता चौथ्या तिमाहीतही कंपन्यांचे निकाल कमकुवत राहतील, अशी बाजाराची अपेक्षा आहे, ज्यामुळे रिकव्हरीची शक्यता आणखी कमी झाली आहे.

४. भारतीय शेअर्सच्या चढ्या किमती, देशांतर्गत अर्थव्यवस्थेतील सुस्ती, चीनसारख्या इतर उदयोन्मुख बाजारपेठांमध्ये गुंतवणुकीच्या आकर्षक संधी, वाढता अमेरिकी डॉलर आणि बाँड यील्ड आणि ट्रेड वॉरची भीती यामुळे एफआयआयने भारतीय बाजारातून पैसे काढून घेतले. ऑक्टोबरमध्ये एफआयआयने कॅश सेगमेंटमधील सुमारे १.१५ लाख कोटी रुपयांच्या समभागांची विक्री केली, ज्यामुळे निफ्टी ५० मध्ये ६ टक्क्यांहून अधिक घसरण झाली. ऑक्टोबरपासून एफआयआयने सुमारे ३.२४ लाख कोटी रुपयांच्या समभागांची विक्री केली आहे.

५. रुपयाची कमजोरी

भारतीय रुपया अलीकडच्या काळात विक्रमी नीचांकी पातळीवर पोहोचला आहे. अमेरिकी डॉलरच्या तुलनेत रुपयाची घसरण आणि देशांतर्गत अर्थव्यवस्थेतील कमकुवतपणाची चिन्हे यामुळे परदेशी गुंतवणूकदारांचे मनोबल अधिकच खच्ची झाले आहे. रुपयाच्या कमकुवतपणामुळे बाजाराचा मूड आणखी बिघडला आहे.

(डिस्क्लेमर: हे वृत्त केवळ माहितीपर आहे. तज्ज्ञांची मतं, सूचना व शिफारशी त्यांच्या वैयक्तिक आहेत. हिंदुस्तान टाइम्स मराठी कोणत्याही प्रकारच्या गुंतवणुकीचा सल्ला देत नाही. त्यामुळं गुंतवणूक करण्याआधी आर्थिक सल्लागाराशी चर्चा करा.)