महागाईचा फटका : गेल्या दोन महिन्यांपासून किरकोळ महागाई चार टक्क्यांच्या खाली आहे, पण आपल्या ताटातील प्रमुख भाज्यांचे दर गगनाला भिडले आहेत. गेल्या दोन वर्षांत बटाटा, कांदा आणि टोमॅटोचे दर दुप्पट झाले आहेत. मसूर वगळता इतर डाळींच्या दरातही मोठी वाढ झाली आहे. मसालेही आता फुटू लागले आहेत. अरुण चट्टा यांचा हा अहवाल आहे.
गेल्या दोन वर्षांत या तिन्ही भाज्यांचे दर जवळपास दुप्पट किंवा वाढल्याची कबुली रिझर्व्ह बँकेने मासिक आढाव्यात दिली आहे. अहवालानुसार सप्टेंबर 2022 ते सप्टेंबर 2024 या कालावधीत किंमती झपाट्याने वाढल्या आहेत. उदाहरणार्थ, सप्टेंबर 2022 मध्ये टोमॅटोचा सरासरी दर 20 रुपये प्रति किलोपेक्षा कमी होता परंतु आता तो 50 रुपयांच्या जवळ आला आहे. त्याचप्रमाणे देशातील अनेक भागांत कांद्याचे सरासरी दर १०० रुपये किलोपर्यंत पोहोचले आहेत. बटाट्याचे दरही ६० रुपये किलोच्या वर गेले आहेत.
गेल्या काही महिन्यांपासून मसाले आणि खाद्यतेलाच्या दरात मोठी वाढ झाली आहे. जिरे २७ हजार रुपये प्रतिक्विंटलच्या पातळीवर पोहोचले असून, ते २९ हजार रुपये प्रतिक्विंटलपर्यंत पोहोचण्याचा अंदाज आहे. रिझर्व्ह बँकेने जाहीर केलेल्या अहवालापेक्षा हा आकडा वेगळा आहे.
सणापूर्वी मोहरी, सोयाबीन, रिफाइंडसह अन्य खाद्यतेलांच्या दरात प्रतिलिटर १५ ते २० रुपयांनी वाढ होताना दिसत आहे. तर अरहर डाळीच्या दरात सर्वाधिक वाढ झाली आहे. त्याचे दर सुमारे ५० ते ६० रुपये किलोपर्यंत पोहोचले आहेत. तर उडीद डाळ सुमारे १० रुपयांनी तर मूगडाळ ८ ते १० रुपयांनी महागली आहे.
जेएनयूचे निवृत्त प्राध्यापक अरुण कुमार सांगतात की, देशातील पुरवठा व्यवस्था कोणत्याही विकसित देशाइतकी चांगली नाही. सरकारने साठवणूक आणि पुरवठ्याचे व्यवस्थापन चांगल्या प्रकारे केले, तर किमती प्रचंड वाढण्यापासून रोखता येतील.